1750’de Sanayi Devrimi’nin gerçekleşmesi ile birlikte dünyadaki gaz oranlarının değişmeye başladığını belirten uzmanlar, insan tarafından yaratılan çağdaş teknolojinin dünyayı ve dünyadaki eko sistemleri tahrip ettiğini vurguluyor. Sıcaklık artışlarının 1,5 derecede durdurulamaması durumunda çok daha olumsuz sıkıntıların ortaya çıkabileceğini kaydeden uzmanlar, Hz. Peygamber’in yeryüzünü “bir mescit” olarak tanımladığını lakin Müslümanlar olarak etraf şuuru oluşturamadığımızı söz ediyor.
Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi İdeoloji Kısım Lideri Prof. Dr. İbrahim Özdemir, etraf kirliliği ve iklim değişikliğine neden olan etkenlerle ilgili kıymetli değerlendirmelerde bulundu.
Gezegendeki en ufak değişim tüm sistemi etkiliyor
İnsanlık tarihi bir bütün olarak düşünüldüğünde, dünyanın çok hassas istikrarlarla çalışacak biçimde yaratıldığını belirten Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Gezegendeki en ufak bir değişimin tüm sitemi etkilediğini 1960’lı yıllardan bu yana anlamaya başladık. Bunu anlatmak için kelebek tesiri kavramı kullanılıyor. ‘Çin’de bir kelebek kanat çırpsa, Amerika’da kasırga yahut fırtına meydan gelebilir’ diye de örnek verilir. Çin’in Wuhan kentinde çıkan ve gözle görülmeyen bir virüsün dünyayı ne hale getirdiğini gördükten ve yaşadıktan sonra bu tesirin daha uygun anlaşıldığını düşünüyorum.” dedi.
Dünya dev bir seradır
Çevreciler olarak atmosferi bir seraya benzettiklerini söyleyen Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Bir serayı ziyaret ettiğinizde nasıl çalıştığını görür, iklim değişiklilerinde seranın iç istikrarının korunmasının ne kadar kıymetli olduğunu deneyim edersiniz. Dünya denen gezegenimiz de dev bir seradır. Bu seradaki en ufak bir değişim, serada yaşayan herkesi ve her şeyi etkiliyor. Tam bu noktada iklim değişikliğinden bahsedebiliriz. Gezegenimiz ne kadar büyük olsa da her sera üzere bir hududu var. Bu hudutların aşıldığını, hayat üslubumuzun yani ekonomik kalkınma ve buna bağlı tüketim üslubumuzun seranın olması gereken doğal tesirini olumsuz etkilediğini bugün açık ve net olarak biliyoruz.” tabirlerini kullandı.
Sanayileşme gaz oranlarını değiştirdi
İklim değişiklerinin çok uzun periyotlarda oluştuğuna işaret eden Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Sanayi ihtilalinin başlangıcı olarak ekseriyetle 1750 yılı kabul edilir. Endüstrileşmeyle birlikte yaşadığımız dünya serasındaki gazların oranı da değişmeye başladı. Fakat başlarda ekonomik refah ve siyasi güç sağlayan bu değişme olumlu karşılandı.” dedi.
Dünyada sıcaklık artışları 1,5 derecede durdurulmalı
Dünya genelinde ortalama sıcaklık artışlarının 1,5 derecede durdurulamaması durumunda iklim krizi tesirlerinin çok hava olayları, deniz düzeyinin yükselmesi, besine, suya erişimde zorluklar ve biyolojik çeşitlilik kaybı olarak yaşanmaya devam edeceğine dikkat çeken Prof. Dr. Özdemir, “Üstelik bütün bu değişimler, insanın ömür mühleti içerisinde ölçülebilecek bir süratle gerçekleşiyor. Ülkemizde sık sık yaşamaya başladığımız ve doğal felaket deyip geçtiğimiz olaylar arttı. Son bir yılda ülkemizde ve bilhassa de İzmir’de yaşadığımız, daha evvel şahit olmadığımız doğal felaketleri somut örnekler olarak görebiliriz.” diye konuştu.
Küresel ısınmanın tesirleri insan tarafından artırılıyor
Birleşmiş Milletler’in kurduğu Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC)’nin bu bahiste en büyük otorite olduğunu belirten Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Bu panel, yaptığı çalışmalar ve yayınladığı bilimsel raporlarla insan faaliyetlerinin sonucu olarak atmosferde oluşan olumsuz tesirler nedeniyle global ortalama sıcaklıklarda artış yaşandığını ortaya koydu. Bu da tüm sistemi etkiliyor. İklim değişikliği üzerine yayınlanmış tüm bilimsel araştırmaların yüzde 97’sinde global ısınmanın gerçek ve gezegenimiz için büyük bir sorun olduğu, sorunun insan faaliyetleri tarafından daha da şiddetlendirildiği gösteriliyor.” dedi.
İklimlerin değişmesinde insani tesirlerin hissesi çok
Prof. Dr. İbrahim Özdemir, IPCC tarafından da vurgulanan iklim değişikliklerinde insanın tesirlerini şöyle sıraladı:
“Tarımsal faaliyetler, fosil yakıtlarının yakılması nedeniyle sera gazlarının artırılması, ziraî atıklar ile fosil yakıtların yakılması üzere nedenlerle atmosfere salınan aerosollar ve parçacıklar, ormansızlaşma ve çölleşme nedeniyle dünya yüzeyinin güneş ışınlarını yansıtma özelliğindeki değişim, uçak ve gemi egzoz izleriyle bulut oluşturma ve atmosferde kimyasal değişim üzere insan tesirlerinden kelam edebiliriz. IPCC’ye nazaran 2004 yılındaki insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının yüzde 56’sı fosil yakıt kullanımında ortaya çıkan karbondioksite aittir.”
İnsanoğlunun hayatı tabiata bağlı
İnsanoğlunun çok eski devirlerden bu yana tabiattan yararlandığına ve hayatta kalmasının tabiata bağlı olduğuna işaret eden Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Ancak çağdaş insan bu dengeyi tahrip ederek, aslında kendi hayatını tahribe başladı. Çağdaş teknolojinin dünyayı ve dünyadaki eko sistemleri tahrip ettiğini söyleyebiliriz. Burada teknolojiyi suçlamak yerine teknolojiyi oluşturan ve şekillendiren insanın, daha doğrusu insanın dünya görüşünün sorgulanması gerekiyor. Çağdaş teknolojinin içerdiği zehirli ve yıkıcı tohumlara birinci dikkat çekenlerden birisi Alman filozof Martin Heidegger’dır. Filozof Heidegger ‘Tekniğe Ait Soruşturma’ isimli küçük risalesinde Ren ırmağı üzerindeki bir su değirmeni ile çağdaş bir hidroelektrik santralini karşılaştırarak çağdaş zihnin şekillendirdiği teknolojinin sınırlayıcı, tahakküm edici ve yok edici boyutunu ortaya koyuyor.” dedi.
Sanayi kuruluşları etraf ekosistemini bozdu
Prof. Dr. İbrahim Özdemir, ‘İnsan tabiatı kullanılacak ve sömürülecek bir obje olarak gördüğünde bu sömürüyü en büyük ölçüde gerçekleştirmek için gereken aletleri de kendisi yapıyor’ dedi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Çevre şuuru oluşmadan evvel sanayi kuruluşları zehirli atıkların tesirini azaltmak için hiçbir ek masraf yapmıyorlardı. Karlarını azami dereceye çıkarmak için masraflarını minimum düzeyde tutuyor; zehirli atıkları ırmak, göl ve denizlere, ya da tabiata olduğu üzere bırakıyorlardı. Bunun sonucunda ırmak, göl ve denizlerdeki eko sitemler tahrip oldu. Irmak ve göllerde balıklar yok oldu. Zehirli balıklar besin zinciri ile bize kadar ulaştı ve başta kanser olmak üzere birçok hastalık ortaya çıktı. Şimdi gerçek sebebini anlamadığımız COVID-19 virüsünün beslenme zinciri ile ilgili olduğu görüşü çok yaygın. Hülasa teknoloji onu şekillendiren dünya görüşüne nazaran etraf dostu yahut etraf düşmanı olabilir. Bütün sıkıntı bizim kendimizi ve dünyayı nasıl kavradığımız, insan-dünya bağlantılarımızı nasıl temellendirdiğimizdir.”
Müslümanlar olarak etraf şuuru inşa edemedik
Hz. Peygamber’in yeryüzünü bir mescit olarak tanımladığını söz eden Prof. Dr. İbrahim Özdemir, “Müslümanlar olarak bir etraf şuuru inşa edemedik. Mabedin pak olması, korunması, herkesi birleştiren ve buluşturan bir yer olması gerekir. Yeryüzü mabedi, açgözlü yerli ve yabancı kapitalistlerce yağmalanırken ve kirletilirken seyirci kaldık. Bugünkü sıkıntıların kaynağı olan anlayışın üstesinden gelmek için doğunun hikmetini keşfetmek zorundayız” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
