Marmara Adalar Platformu tarafından düzenlenen çalıştayda Marmara Denizi’ne nefes aldıracak tahlil yolları masaya yatırıldı
Dünyada eşi olmayan Marmara Denizi, uzun yıllardır görmezden gelinen kirliliğin ve çevresel sıkıntıların sebep olduğu müsilaj ya da deniz salyası nedeniyle nefes almaya çalışıyor. Marmara’nın sessiz çığlığına kayıtsız kalmayan Marmara Adalar Platformu’nun, değerli isimlerin iştirakiyle düzenlediği “Marmara Denizi’nde Çevresel Tehditler ve Deniz Kirliliği” çalıştayında mevzu tüm tarafları ile ele alındı. Bilim insanlarının daha evvel de ihtarlarda bulunduğu müsilaj ile su yüzüne çıkan problemlerin derinde yatan sebepleri ve tahlil yollarının ortaya konduğu çalıştayda, kapsayıcı bir sivil platforma ve şeffaflığa muhtaçlık duyulduğu vurgulandı.
Marmara Adalarında faaliyette bulunan dernekleri tıpkı çatı altında buluşturan Marmara Adalar Platformu, “Marmara Denizi’nde Çevresel Tehditler ve Deniz Kirliliği” başlıklı çevrimiçi bir çalıştay düzenledi. Marmara Denizi’nin geleceği için tüm tarafların bir ortaya geleceği geniş iştirakli bir oluşumla acil olarak harekete geçilmesi ve bilimin sesine kulak vererek denizdeki kirliliğe son verecek tedbirlerin alınması gerektiği vurgulandı.
Sürdürülebilir Marmara Denizi için Müdafaa Alanları ve Marmara Denizi Hareket Planında Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolünün ele alındığı çalıştay, Marmara Adalar Platformu Sözcüsü ve Marmader Lideri Ceyhun Targın, Marmara Adalar Belediye Lideri Süleyman Aksoy, Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği Müdürü ve Murat Ar’ın açılış konuşmaları ile başladı.
“Marmara Denizi’nde Çevresel Tehditler ve Deniz Kirliliği” çalıştayının, “Sürdürülebilir Marmara Denizi için Müdafaa Alanları” başlıklı birinci oturumu TÜDAV Türk Deniz Araştırmaları Vakfı Lideri ve İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bayram Öztürk’ün Moderatörlüğünde gerçekleşti. Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Halim Aytekin Ergül, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Taner Yıldız ve Deniz Hayatını Müdafaa Derneği Lideri Volkan Narcı’nın konuşmacı oldukları birinci oturumda; Marmara Denizi’nin tamamının müdafaa alanı olarak belirlenmesi, aktif bir muhafaza için alınması gereken tedbirler üzere mevzular masaya yatırıldı.
TÜDAV Lideri Prof. Dr. Bayram Öztürk, balıkların göç yolları içinde atlama taşı olan adaların, biyolojik koridor olmaları yanında habitat oldukları için de değer taşıdıklarını belirtti. Nispeten genç bir deniz olan Marmara’nın acil olarak korunması gerektiğini söyledi.
Marmara Denizi’nde büyük ölçekli tesiri görülen müsilaj, köpük, çamurlaşma, besin tuzları artışı, yabancı çeşitlerdeki artış üzere sonuçların büyük bir eko-yıkımın göstergesi olduğuna dikkat çekilerek, acil önlem alınıp kararlı bir aksiyona geçilmezse, bu eko-yıkımın tesirlerinin başta Ege Denizi olmak üzere Karadeniz ve öteki denizel sistemlerde de görüleceği belirtildi.
Çalıştayın bu kısmında Marmara Denizi’nin kirlilik yoluyla kaynaklarının tüketilmesi konusu bilimsel datalar ile paylaşıldı. Denizin alıcı ortam olarak kullanılmasından derhal vazgeçilmesinin gerekliliği vurgulandı ve başta en değerli problemlerden biri olan atık denetimi olmak üzere alınması gereken tedbirler ortaya konuldu.
Marmara Denizi’ni kurtaracak tedbirler
Buna nazaran tüm sanayi tesislerinde ileri biyolojik arıtma teknolojilerinin kullanılmasının zarurî hale getirilmesi, tüm bölgede hemen ileri biyolojik arıtmaya geçilmesi ve gerekli kontrollerin aksatılmadan titizlikle yürütülmesi gerekliliği vurgulandı.
Marmara Denizi’ni kirleten en büyük problemlerden biri olarak görülen evsel atıklar konusuna da dikkat çekildi. Birden fazla belediyenin arıtma sistemleri olmakla birlikte bu sistemlerin çoğunlukla eski teknolojiyi kullandığı ve kâfi olmadığı; acil tedbir olarak belediyelerin azot, fosfor vb. unsurları ayrıştırabilen ileri biyolojik atık sistemlerini kurmaları gerektiğine işaret edildi. Bu mevzuda tüm Marmara Bölgesi belediyelerinin ilgili kurumlarla ortaklaşa hareket ederek bir an evvel organize olmasına muhtaçlık duyulduğu lisana getirildi.
Yerel idarelerin sorumluluk ve kontrolünde olan yağmur suyu tahliye kanallarının ıslahının yapılarak ek bir kirlilik ögesi olarak ortaya çıkmasının engellenmesi gerektiği söz edildi.
Alınabilecek tedbirler ortasında her bireyin tabiata atılan atıklar konusunda şuurlu olması ve atıklarını meskenlerde ayrıştırmaya başlaması da yer aldı.
Ayrıca kıyı yapılarının müsilajin kıyıya atılmasını engellediği ve deniz içinde kalmasına yol açtığı da belirtildi. Marmara Bölgesi’nde denizel sistemlere, yeraltı sularına ziyan veren büyük projelerin, endüstriyel tesislerin (kıyı dolguları, Marmara Denizi’ne hafriyat dökümü, denizaltı ulaşım projeleri, termik santral ve Kanal İstanbul vb.) çevresel tesirleri bilimsel formüllerle net bir biçimde ortaya konulmadan ve net bir mutabakat sağlanmadan inşaatlarına başlanmaması, işletmeye alınmaması mevzularına da vurgu yapıldı.
Koruma alanları konusunda bir idare sistemi oluşturulmalı
Koruma Alanları, “Marmara Denizi’nde Çevresel Tehditler ve Deniz Kirliliği” çalıştayında tartışılan ana hususlardan birini oluşturdu. Dünyada yaygın olsa da ülkemizde istenen düzeyde olmayan muhafaza alanlarının takibi ve idaresinin de değer taşıdığı söylendi. Deniz Ömrünü Muhafaza Derneği Lideri Volkan Narcı da konuşmasında Nisan ayında Müdafaa alanı ilan edilen Tavşan Adası’nda yürüttükleri çalışmalar konusunda bilgiler verdi.
Sürdürülebilir deniz ekosisteminin varlığı, biyolojik çeşitliliğin devamı, balık üreme alanları ve posidonia çayırlarının hakim olduğu bölgelerin müdafaa alanları olarak tanımlanması ve ilan edilmesi gerekliliği vurgulandı.
Koruma alanları ilanı çalışma sürecinde, tüm tarafların (STK’lar, meslek kuruluşları, halk, balıkçılar) bir ortaya gelerek birlikte mevzuyu tartışması ve sonrasında ortak bir bildiri hazırlayarak karar karar vericilerin değerlendirmesine sunulmasının ehemmiyetine vurgu yapıldı. Ayrıyeten muhafaza alanlarının kontrolü ve takibinin değerine değinilerek bunun için bir idare merkezi kurulması gerektiği ve belediyeler ile birlikte çalışmanın da kıymetli yarar sağlayacağı lisana getirildi.
Marmara Adalar Platformu’nun geniş bir iştirakle hayata geçirdiği, “Marmara Denizi’nde Çevresel Tehditler ve Deniz Kirliliği” çalıştayının, “Marmara Denizi Aksiyon Planında Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü” başlıklı ikinci oturumunun Moderatörlüğünü ise Ekotürk TV Haber Koordinatörü Ali Çağatay üstlendi. Marmara’nın doğal habitatının öldüğünü belirten Ali Çağatay, derin deşarj devam ettiği sürece Marmara Denizi’nin kirlenmeye devam edeceğini söyledi. Çalıştayın bu kısmında Marmara Adaları Hayalet Ağlar Proje Yöneticisi ve Marmara Adası Gündoğdu Köyü Kalkındırma ve Güzelleştirme Derneği Lideri Nevzat Ekmekçi, İstanbul Kent Kurulu Lideri Tülin Hadi, Su Eserleri Kooperatifleri Merkez Birliği Lideri Ramazan Özkaya, Sualtı Fotoğrafçıları ve Sinemacıları Derneği Lideri Ateş Evirgen ve Marmara Adalar Platformu Üyesi Hüseyin Semerci, konuşmacı olarak yer aldılar.
Çalıştayın Raportörlüğünü, İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu ile Balıkesir Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Dilek Türker yaptı.
Kapsayıcı bir sivil platforma ve şeffaflığa gereksinim var
Çalıştayın sonuç bildirgesinde de altı çizilen kamuoyunu bilinçlendirmede ve Marmara Denizi Aksiyon Planında Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü, ikinci oturumda kapsamlı formda ele alındı.
İkinci oturumun konuşmacılarından Marmara Adalar Platformu Üyesi Hüseyin Semerci, geniş ve kapsayıcı bir sivil platforma gereksinim olduğunu belirttiği konuşmasında tahlilin sivil toplumun sürece dahil edildiği, şeffaf bir idare anlayışı ile mümkün olduğunu söyledi. Marmara Adalar Platformu ismine tüm sivil toplum örgütlerine de davet yapan Semerci, “Böylece Marmara Denizimizi ve adalarımızı koruyabiliriz. Denizimize sahip çıkacağız” dedi.
Sektörel sivil toplum örgütleri dahil, etraf, kültür, lokal, her türlü sivil toplum kuruluşunun çatısı altında toplandığı büyük, kapsayıcı, süreçleri denetleyen, sorgulayan, bilgi üreten ve paylaşan bir sivil platforma gereksinim olduğu ve bu platform çatısı altında bir Uyum Heyeti ile Bilim Konseyi oluşturulması gerektiği belirtildi. Ayrıyeten Marmara Belediyeler Birliği bünyesinde kurulan Bilim Kurulunca alınan kararların Bilim Kurulu’nun içinden belirlenecek bir sözcü tarafından şeffaf bir biçimde kamuoyu ile paylaşılmasının değerine değinildi.
Marmara Adası Gündoğdu Köyü Kalkındırma ve Güzelleştirme Derneği Lideri Nevzat Ekmekçi, bilhassa balık tüketimi ve denize girmenin sıhhat istikametinden tesirlerinin, Tarım Bakanlığı ve Etraf Bakanlığı tarafından şeffaf biçimde kamuoyuyla paylaşılması gerektiğini, aksi takdirde medyada olan dezenformasyonların her iki bölüm temsilcilerini de sıkıntı durumda bıraktığını belirtti.
Balıkçılıkta da tehlike çanları çalıyor
Marmara Adalar Platformu çalıştayında, balıkçılık da ele alınan değerli hususlardan biriydi. Marmara Denizi’nde var olan balıkçılık kuralları ve yasaklarına uyulmasının ekosistemin korunmasında çok kıymetli bir rolü olduğu; bu kapsamda sanayi, turizm ve bilhassa de kıyı yerleşimleri ve ada halklarının temel geçim kaynağı olan balıkçılık faaliyetlerinin ekosistemi önceleyerek yapılması gerektiği belirtildi. Canlı çeşitliliğinin sağlıklı bir halde korunması için var olan “Balıkçılık Kota Sistemi”nin revize edilmesi ve etkin olarak uygulanması gerektiğinin altı çizildi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
