COVID-19 pandemisinin olumsuz sonuçlarından biri de aktivite alanlarının kısıtlanması ve konutlara kapanmaya bağlı olarak hepimizi tesiri altına alan hareketsiz hayat üslubu oldu. Erişkinlerde obezite ve kan basıncı yüksekliği meselelerine sebep olan hareketsiz hayat usulü, çocuklar için de tıpkı sıhhat sorunlarına neden oluyor. Liv Hospital Ulus Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Doç. Dr. Mehmet Taşdemir çocuklarda hipertansiyon belirtilerini, nedenlerini ve tedavi sistemlerini anlattı.
Mutlaka teşhis ve tedavi gerekiyor
Hipertansiyon erişkinlerde olduğu üzere çocuklarda da kıymetli bir sıhhat sıkıntısıdır. Amerika Birleşik Devletleri başta olmak üzere çeşitli ülkelerde yapılan araştırmalar çocuklarda hipertansiyon görülme sıklığını ortalama yüzde 4 olarak bildirdi. Ülkemizde net bir data bulunmuyor olsa da çocukluk ve ergenlik periyodunda kan basıncının yüksek olması erken yaşlarda kalp-damar hastalıklarına sebep olduğu için kesinlikle takip ve tedavi gerektiriyor.
Çocuğumun hipertansiyon olduğunu nasıl anlarım?
Hipertansiyon kan basıncının çocuklarda yaş, cinsiyet ve boya nazaran belirlenmiş üst hududunun üzerinde olmasıdır. Çocuklarda hipertansiyon hiçbir belirti vermeyebildiği üzere hafif ve orta dereceli hipertansiyon baş ağrısı, çarpıntı, yüzde ani ve sebepsiz yere kızarma, görme bozukluğu üzere farklı şikayetlerle kendini muhakkak edebiliyor. Önemli kan basıncı yüksekliği ise nöbet geçirme ve şuur bulanıklığı üzere nörolojik meselelere, görmede önemli bozukluklara, ağır kalp ve damar sıkıntılarına yol açabiliyor.
Bir kez ölçülen kan basıncı teşhis için kâfi değil
2 yaşından büyük çocuklarda rutin muayenenin bir kesimi olarak kan basıncı da kesinlikle ölçülmelidir. Yalnızca tek bir ölçüm yüksekliğinin tek başına manası olmaz ancak tekrarlanan sayıda ve en az 3 farklı günde ölçümlerin yüksek olması hipertansiyon teşhisinde değerlidir. Çocuklarda kol çapına ve uzunluğuna nazaran manşon kısmı uygun olan tansiyon ölçüm aleti kullanılmalıdır. Aygıtın validasyonu yapılmış olmasına dikkat ediyor ve bilekten ölçüm yapan aygıtları tercih etmiyoruz.
Obezite çocukluklarda hipertansiyon nedeni
Çocuklarda hipertansiyon görülmesinin en sık nedeni böbrek ile bağlantılı olduğundan, hastalığın takibi erişkinlerden farklı olarak çocuk nefrolojisi uzmanları tarafından izlenir. Yaş küçüldükçe böbreğin yapısal anomalileri ve damarsal sıkıntıları daha sık neden olarak ortaya çıkarken, ergenliğe gerçek obezite, endokrin bozuklukları üzere nedenler ve tam açıklanamayan faktörler (idiopatik) öne geçer. Araştırmalar beden kitle indeksinde her bir ünite artışın hipertansiyon riskini ikiye katladığını gösteriyor. Cinsiyet de hipertansiyon sıklığına tesir eden bir faktör. Erkeklerde kızlara oranla daha sık görülüyor.
Ailesinde hipertansiyon olanlar risk altında
Hipertansiyon saptanan çocukların 50’sinde ise ailede hipertansiyon olduğu görülüyor. Bu durumun genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerle alakalı olduğu düşünülmektedir. Nedenleri araştırmak için ayrıntılı bir hastalık hikayesi ve muayenenin yanında kimi kan ve idrar tahlilleri ile böbrekleri pahalandırmak emelli ultrasonografik muayene yapıyoruz.
Yaşam usulü değişikliği şart
Hipertansiyon göze, kalbe ve damarlara başta olmak üzere tüm organ sistemlerine olumsuz tesirler yapabilen bir hastalık. Bu nedenle teşhis edildiğinde önerilen hayat hali değişiklikleri ve tedaviler kesinlikle uygulanmalıdır.
Bulunan neden ya da nedenlere yönelik tedavi tabip tarafından planlanır. Nizamlı izlem kural olup muayene sıklığı doktor tarafından belirlenmelidir.
Temel olarak iki tedavi sistemimiz var.
- Yaşam formu değişikliği
- Kilo verilmesi (özellikle obezite sorunu olanlar için)
- Diyet değişikliği (az tuzlu, sağlıklı besinler, fast-food üslubu beslenmeden uzak durmak)
- Günde 20-30 dakika idman (yürüme, yüzme, bisiklet kullanımı üzere idmanlar hekim tarafından belirlenmelidir)
- Televizyon yahut bilgisayar karşısında uzun müddet hareketsiz oturmaktan vazgeçmek
- İlaç tedavisi
- Doktor tarafından varsa bulunan sebebe yönelik ilaçlar seçilmelidir.
- Herhangi bir yan tesir görülmesi halinde tabip ile temasa geçilmeli ve değişiklik gerekli ise yapılmalıdır.
- İlaç kullanımı nizamlı olmalıdır.
Sonuç olarak, hipertansiyon erişkinler üzere çocukları da etkileyen hayati değer taşıyan bir hastalıktır.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
