Covid-19 kısıtlamalarının kaldırılması sonrası olay artışları sürerken, aşı tartışmaları gündemin birinci sıralarında yer almaya devam ediyor. Yeni varyantlar ile birlikte Eylül ayında 4. Dalga mümkünlüğünün yaratacağı tekrar kapanma riski tüm toplumu olduğu üzere, toparlanma gayretindeki iş dünyasını da huzursuz ediyor. Öteki yandan, dünyanın birtakım yerlerinden gelen aşıyı mecburî kılma haberleri de Türkiye’de yankı buluyor.
İstanbul merkezli milletlerarası marka, pazar ve kamuoyu araştırma şirketi AGS KÜRESEL, Türk iş dünyasının 4. Dalga mümkünlüğü, kapanma riski ve aşının mecburî hale getirilmesi tartışmalarına yaklaşımına yönelik kuşatıcı bir araştırma gerçekleştirdi. 124 iş beşerinin katıldığı araştırma çarpıcı sonuçlar içeriyor.
İş Dünyası Tekrar Kapanma İstemiyor
Araştırmaya katılan iş dünyası temsilcilerinin 57,3’ü muhtemel bir 4. Dalganın tekrar kapanma uygulamasına neden olmamasını isterken, 23,4’lük bir kesim ise artan olay sayılarının yarattığı telaşın kapanma ile aşılacağını düşünüyor. Kapanmayı bir tahlil olarak görenlerin 36,7’si tam kapanmaya işaret ederken, 30’u kısmi kapanma (şehirlerarası seyahat, saat yasakları vb.), 16,7’si ise düğün, konser vb. tertiplerin kısıtlandığı bir kapanma prosedürünü tahlil olarak görüyor.
Tehditler: Kalabalık Tertipler, Rehavet ve Aşılanmama
Katılımcıların 55,6’sına nazaran tatil, bayram, düğün üzere toplumsallaşma süreçleri kapanma ihtimalini tetiklerken, onu olay sayıları nedeniyle oluşan rehavet (47,6) ve nüfusun kıymetli kısmının şimdi aşılanmamış olması (47,6) izliyor. Aşının yeni varyantlar karşısında etkisiz kalması ise (21) iş dünyasına nazaran kapanma riskini en az etkileyen faktör.
İş Dünyasına Nazaran Aşı Olmak Toplumsal Bir Sorumluluk
Araştırmaya katılan iş dünyası temsilcilerinin 62,1’i aşı olmanın toplumsal bir sorumluluk olduğunu belirtirken, ferdi bir tercih olarak bakanların oranı ise 37,9. Araştırmaya nazaran iş dünyasının 56,4’ü aşı olmayanların toplumsal hayata iştirakine kısıtlama getirilmesi gerektiğini düşünürken, 29,8’i ise bu türlü bir kısıtlama senaryosunu onaylamıyor. Öte yandan, iş dünyası temsilcilerinin 45,2’sine nazaran aşı olmayanlar düğün, nikah vb. tertiplere katılmamalı, toplu taşımaya binmemeli (43,5), tatile çıkmamalı (42,7) ve AVM’ye girmemeli (41,1). En az vurgu yapılan ögeler ise sıhhat hizmetlerine erişimin kısıtlanması (9,7), sıhhatte Covid-19 hizmetlerinden fiyatsız faydalanma (14,5) ve yükseköğretime iştirak (25,8) olarak öne çıkıyor.
Ekonomide Toparlanma İçin Aşı Mecburî Olmalı
Araştırmanın bir başka çarpıcı sonucu ise iştirakçilerin 56,4’ünün ekonomik faaliyetlerin sürekliliği açısından çalışanlarının ya da iş arkadaşlarının aşı olmasının mecburî kılınmasını talep etmesi. Aşı olmayı reddedenler için fiyatsız müsaade (38,6), uzaktan çalıştırma (28,6) ve ihtar cezası (15,7) en çok vurgu yapılan tedbirler olarak öne çıkıyor. Başka yandan; iş dünyası temsilcilerinin 66,9’u iş yerinde çalışanların aşı olmasını teşvik etmek için ikram, prim, ikramiye üzere bir ödül sistemi kurulması gerektiğini düşünmüyor. Bu tartışmalar ışığında, araştırmaya katılanların 42,7’si Eylül ayında iktisatta ve talepte genel bir toparlanma beklerken, 42,7’lik kesim ise bu türlü bir beklenti içerisinde değil. Kararsızların oranı ise 14,6.
Araştırma sonuçlarını pahalandıran AGS Küresel Araştırma Kurucu Ortağı Ahmet GÜLER; “Araştırma açıkça gösteriyor ki iş dünyası, toplumun içine düştüğü rehavet ve çok toplumsallaşmanın yaratacağı mümkün bir 4. Dalga nedeniyle yine kapanmanın gündeme gelmesinden hayli telaşlı. Problemlerle dolu uzun bir mühletin akabinde kısmi bir toparlanma eğilimine giren birçok işletme için kapanma epeyce berbat bir senaryo manasına geliyor. Bu nedenle, iş insanlarımızın manalı kısmı, iktisatta toparlanma için salgınla çabada elimizdeki en değerli enstrüman olan aşının toplumsal bir sorumluluk olduğunu, aşı uygulamasının zarurî kılınmasını ve aşı olmayanlara toplumsal alanda birtakım kısıtlamalar getirilmesi gerektiğini düşünüyor” dedi. ”Araştırmaya nazaran; iş yerlerinde aşı olmayanlar için fiyatsız müsaade uygulaması en çok vurgu yapılan yaptırım. Onu uzaktan çalıştırma ve ihtar cezası izliyor. Yeniden aşının toplumsal bir sorumluluk olduğu algısından hareketle; iş dünyası temsilcilerinin aşı olanların bilhassa ödüllendirilmesine karşı olduğu görülüyor” diyen Ahmet GÜLER, “Covid-19 salgınının tüm toplumu olduğu üzere, iş dünyasını da çok yorduğu aşikar. Tahminen de, birçok işletme için yeni bir kapanma senaryosu, telafisi mümkün olmayan sonuçlara neden olacak. Bu nedenle gelişmiş ülkelerden birbiri gerisine gelen, aşı olmayanların birtakım toplumsal alanlara erişimini kısıtlama istikametindeki düzenlemelerin bir kısmını ülkemizde de görebiliriz. Salgın birinci ortaya çıktığında, uzun yıllara yayılacağı ile ilgili iddialar gündemdeydi. Meğer, bir yılın sonunda dünya aşıya kavuştu ve bugün dünyanın 14,7’si aşılanmış durumda. Gelişmiş ülkelerde 70’leri aşkın aşılama oranlarından bahsedebiliyoruz. Üstelik aşılar, yeni varyantlar karşısında da manalı seviyede tesirli gözüküyor. Bu nedenle karar alıcılara düşen, anayasal haklar çerçevesinde aşı konusunda şuur seviyesini artırmak, aşılanma ile hastalığın seyri ortasındaki ilgiyi gösteren bilgiler konusunda şeffaflığı sağlamak ve aşıyla sağlanacak toplumsal bağışıklığın hepimizi özgür bir hayata daha da yaklaştıracağı bildirisini daha güçlü bir formda vermek olacaktır” diyerek kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
