Dünyadaki obezite oranı ve sıhhatsiz beslenme ortasında yanlışsız orantılı bir istikrar bulunuyor. Böylece sağlıklı beslenmenin yetersiz olduğu popülasyonlarda obezite, münasebetiyle beraberinde getirdiği diyabet, kalp damar hastalıkları, karaciğer yağlanması, eklem rahatsızlıkları üzere birçok sıhhat sorunu ile karşı karşıya kalınabiliyor. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Dyt. İrem Aksoy ultra işlenmiş besinler yoluyla sıhhatsiz beslenmenin nelere yol açtığını anlattı.
Dyt. İrem Aksoy, ‘’Beden sıhhati açısından hedeflenmesi gereken en değerli adım sağlıklı, kâfi ve istikrarlı beslenmektir. Dünyada ve ülkemizde ne yazık ki sağlıklı ve istikrarlı beslenmenin istenilen seviyede yürütülemediği nüfustaki obezite oranlarından anlaşılmaktadır. Dünya Sıhhat Örgütü obeziteyi “sağlığı bozacak ölçüde bedende çok yağ birikmesi” olarak tanımlanmaktadır. Obezite tüm dünyada yaygın bir biçimde görülen önemli bir sıhhat sorunudur. Dünyadaki obezite oranı ve sıhhatsiz beslenme ortasında gerçek orantılı bir istikrar bulunuyor. Böylece sağlıklı beslenmenin yetersiz olduğu popülasyonlarda obezite, hasebiyle beraberinde getirdiği diyabet, kalp damar hastalıkları, karaciğer yağlanması, eklem rahatsızlıkları üzere birçok sıhhat sorunu ile karşı karşıya kalınabiliyor. Sağlıklı ve istikrarlı bir beslenme planını sürdürmek öncelikle obeziteye ve beraberinde getirdiği sıhhat sorunlarına karşı tedbir almanızı sağlar’’ dedi.
Dengeli ve kâfi beslenme nedir?
Ülkemize has geliştirilmiş beslenme modeline nazaran; tahıl kümesi, süt ve süt eserleri, meyve-sebzeler ve protein kümesinden besinlerin istikrarlı ve kâfi formda bulunmasıdır.
Buna ek olarak;
-Diyette taze zerzevat ve meyveleri porsiyonlara dikkat ederek tüketmeye ihtimam göstermek,
-Günde birkaç porsiyon tahıl kümesinden besinleri tüketmek,
-Yeterli ölçüde süt ve süt eserleri tüketmek,
-Diyetle yağ alımını sonlandırmak; doymuş yağları kısıtlamak, doymamış yağları kâfi ve istikrarlı bir biçimde beslenmeye dahil etmek,
-İstenilmeyen derecede tuzlu, şekerli, yağlı ve kolay karbonhidratlı besinlerden uzak durmak,
-Diyette işlenmiş besinleri ve alkolü minimalize etmek,
-Yemeklerin hazırlanmasında hijyene dikkat etmek ve sağlıklı pişirme sistemlerini kullanmak.
Sağlıklı ve istikrarlı beslenmeyi mümkün kılmayan nedenler nelerdir?
Sağlıklı beslenmeyi engelleyen en kıymetli faktörlerden biri vakit sorunudur. Bilhassa ağır işlerde çalışan insanların sağlıklı konut yemeğine ulaşması ve sağlıklı tercihler yapması hayli sıkıntı olabiliyor. Öbür yandan ekonomik nedenler de sağlıklı beslenmenin önünde bir manidir. Sağlıklı besinlere ulaşmak her toplumda kolay olmayabiliyor.
Bu durumda ultra işlenmiş besinlerin; ekonomik, kolay ulaşılabilir, ilgi cazibeli ve daha süratli tüketilebilir olması sıhhatsiz beslenmeye yönelimi artırıyor.
Ultra işlenmiş besinlerden bahsetmek gerekirse; cipsler, paketli atıştırmalıklar, şekerlemeler, tatlandırılmış ve gazlı içecekler, dondurulmuş ve raf ömrü uzun yiyecekler velhasıl trans yağ, katkı ve kollayıcı hususlar içeren bir dizi süreç görmüş besinlerdir. Bu besinleri sağlıklı beslenme açısından kıymetlendirecek olursak, toplam yağ, doymuş yağ, şeker ve tuz içeriği yüksek, lakin protein ve diyet lif içeriği düşük besinlerdir. Bu durumda ultra işlenmiş besinlere sağlıklı beslenme listesinde sonlandırmak hatta yer vermemek gereklidir.
Yapılan çalışmalara nazaran ultra işlenmiş besinlerin ve bulunan emülgatörlerin yarattığı tesirler:
-Kan şekerini yükseltebilir,
-Kısa periyodik tokluğun akabinde çabucak çok açlığa neden olabilir,
-Vücut yağ yükünü artırabilir,
-Karaciğer ve böbrek başta olmak üzere organlara ziyan verebilir,
-Kolesterolü yükseltebilir,
-Sindirim sistemi rahatsızlıklarına sebep olabilir,
-Hızlı yemeye sebep olduğundan çok yeme sorunu yaratabilir.
Geçtiğimiz yıl yapılan bir klinik çalışmanın sonucuna nazaran;
Ultra işlenmiş besinlerle beslenen deneklerin gün geçtikçe güç alımlarında artış gözlemlenmiş ayrıyeten işlenmemiş diyetle beslenenlere nazaran de kilo artışı ve beden yağ artışı tespit edilmiş.
Ultra işlenmiş besinlerin tüketiminin sonlandırılması; daha az güç alımı, daha fazla beden yağı-kilo kaybı sağlayabilir ayrıyeten obezitenin önlenmesi ve tedavisi için tesirli bir strateji olabilir.
Tükettiğiniz besinlerin etiketlerini okumak sizlere farkındalık kazandıracak, artık besin seçimlerinizde daha hakikat ve sağlıklı seçimler yapabileceksiniz.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
