Kişinin hayat kalitesini etkileyen kronik uykusuzluğun huzursuzluk, kolay öfkelenme ve tahammül seviyesini azaltma üzere durumlara yol açabileceğini belirten uzmanlar, uykusuzluk yaşayan bireylerin uyku sorunları olmayanlara nazaran iki kat depresyon geliştirme riski olduğuna dikkat çekiyor. Uykusuzluğun altındaki nedenlerin tedavi edilmesi büyük ehemmiyet taşıyor. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuklarda uyku bozukluklarının sık olduğunu belirten uzmanlar, uyku bozukluklarının DEHB belirtilerini kötüleştirdiğini söyledi.
Dünya Uyku Günü, Dünya Uyku Derneği tarafından her yıl İlkbahar Ekinoksundan evvelki Cuma günü kutlanıyor. Bu yıl 19 Mart’ta kutlanacak Dünya Uyku Günü’nde uyku bozukluklarına dikkat çekilmesi, uyku bozukluklarının önlenmesi ve idaresi yoluyla uyku sıkıntılarının toplum üzerindeki yükünün azaltılması hedefleniyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı, Yrd. Doç. Dr. Öğretim Üyesi Fatma His Kaya Yertutanol, Dünya Uyku Günü hasebiyle yaptığı açıklamada kronik uykusuzluk sorununa ait değerlendirmelerde bulundu.
Uykusuzluk tahammülü azaltıyor
Uykunun ruh ve vücut sıhhati için vazgeçilmez kıymette olduğunu lisana getiren Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol, uykuya dalma, uykuyu sürdürme sıkıntıları nedeniyle yetersiz müddet uyumanın ve/veya kalitesiz uyumanın “uykusuzluk” olarak kabul edildiğini söyledi.
Kronik yani uzun periyodik olarak uykusuzluğun kimi ruhsal sıkıntıları tetikleyebileceğini söz eden Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol, şöyle devam etti: “Yetersiz uyku, nispeten küçük gerilim etkenleriyle bile baş etmeyi çok daha güç hale getirebilir. Günlük kolay seviyedeki zorluklar, büyük hayal kırıklığı kaynaklarına dönüşebilir. Kişi uykusuzluk nedeniyle daha huzursuzlaşır, kolay öfkelenebilir, tahammül seviyesi azalabilir ve gündelik külfetlerden daha çabuk etkilendiğini hisseder.”
Kronik uykusuzluk depresyon riskini iki kat artırıyor
Kronik uykusuzluğun depresyona ve korku (anksiyete) bozukluğuna neden olabileceğini aktaran Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol, son vakitlerde yapılan araştırmaların, uyku eksikliğinin depresyona neden olduğunu gösterdiğini vurguladı.
Bu çalışmalara nazaran uykusuzluk yaşayan bireylerin, uyku sorunu olmayanlara nazaran iki kat daha fazla depresyon geliştirme riskine sahip olduğunun bildirildiğini kaydeden Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol, “Anksiyetesi olan beşerler daha fazla uyku bozukluğu yaşama eğilimindedir, lakin uykusuzluk yaşamak da anksiyeteye katkıda bulunabilir. Bu, hem uyku hem de dert sıkıntılarını devam ettiren bir döngü haline gelebilir. Buna ek olarak, uzun vadeli uykusuzluk anksiyete bozukluğu geliştirmek için bir risk faktörü üzere görünmektedir” dedi.
Uykusuzluk hislerle baş etmeyi zorlaştırıyor
Uykusuzluğun birçok psikiyatrik hastalığın alevlenmesine, kötüleşmesine neden olabileceğini belirten Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol, uykusuzluğun ve öteki uyku sıkıntılarının depresyon gelişme riskini artıracağını belirterek “Uykusuzluk yahut öteki uyku bozuklukları yaşayan depresif hastaların, olağan uyuyabilen depresif hastalara nazaran intiharı düşünme ve intihar yoluyla ölme mümkünlüğü daha yüksektir. Uykusuzluk tasa hisleriyle baş etmeyi zorlaştırabilir. Bu nedenle zayıf uyku, anksiyete bozukluklarının belirtilerini daha makûs hale getirebilir” ihtarında bulundu.
Bipolar bireylerde uykusuzluk çok yaygın
Bipolar bozukluğu olan şahıslarda uyku bozukluklarının çok yaygın olduğunu anlatan Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol, bu çeşit sıkıntılar ortasında uykusuzluk, sistemsiz uyku-uyanma döngüleri ve kâbusların yer alabileceğini kaydetti. Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol şu bilgileri verdi: “Bipolar bozukluk, değişen çökkün (depresif) depresif ve yükselen (mani) ruh hali devirleri ile karakterizedir. Uyku değişiklikleri durumun bir belirtisi olabilir, lakin uyku sorunları de durumun seyri, tedavi sonuçları ve bireyin genel hayat kalitesinde rol oynayabilir. Uykusuzluk ayrıyeten mani/hipomani dediğimiz coşkunluk belirtilerine neden olabilir.”
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu da uykusuzluk yapıyor
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (DEHB), 6-17 yaş ortasındaki çocukların 5,3’ünü etkileyen yaygın bir psikiyatrik durum olduğu bilgisini veren Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol, “Araştırmalar DEHB olan çocuklarda uyku bozukluklarının sık olduğunu ve uyku bozukluklarının DEHB belirtilerini kötüleştirdiğini bildirmektedir. DEHB’si olan çocuklar, uykuya dalma yahut uykuda kalma zorluğu, uyanmada zorluk, uykuda nefes alma problemleri, gece uyanma ve gündüz uykululuk üzere bir dizi uyku ile ilgili sorun yaşayabilir. Uykuyu güzelleştirecek müdahalelerin DEHB belirtilerinin şiddetini güzelleştirmeye yardımcı olabileceği bulunmuştur” diye konuştu.
Nikotin kullanımı da uykusuzluğa yol açabiliyor
Kronik uykusuzluğun birçok nedeni olabileceğini söyleyen Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol, teneffüs sistemi hastalıkları, kalp yetmezliği, diyabet, reflü, hipertiroidi, ağrılı durumlar, menopoz, anksiyete, depresyon, bipolar bozukluk, bunama, Parkinson Hastalığı üzere durumların kıymetli nedenler ortasında olduğunu kaydetti.
Alkol kullanımı, kimi ilaçlar, nikotin, husus kullanımının da uykusuzluğa neden olduğunu vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol, “Vardiyalı çalışma, fizikî olarak etkin olmamak, sık sık gün içinde şekerleme yapmak, uyku için yetersiz fizikî koşullara sahip olmak üzere nedenlerle de uyku kalitesi ve müddeti bozulabilir” ihtarında bulundu.
Uykusuzluğun altında yatan neden tedavi edilmelidir
Uykusuzluğun nedenine nazaran tedavisinin değiştiğini kaydeden Yrd. Doç. Dr. Fatma His Kaya Yertutanol, “Ancak birinci evvel kişi uyku hijyeni tekliflerine uymalıdır. Buna ek olarak altta yatan nedenin tedavi edilmesi gereklidir. Uykuyla bağlı yanlış fikir ve davranışların düzeltilmesi ve kimi davranışsal düzenlemeler için bilişsel davranışçı terapi yapılmaktadır. Gerekli olduğu durumlarda ilaç tedavileri de kullanılmaktadır” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
