Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi’nin Moodist Akademi ile düzenlediği ‘Ruh Sıhhati Sempozyumu başladı. 44 bilim insanın iştirakiyle gerçekleşecek sempozyumun açılış konuşması Prof. Dr. Kültegin Ögel tarafından yapıldı. Sempozyumda farkındalık (mindfulness) konferansında konuşan Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi’nden Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Kültegin Ögel, farkındalık terapisindeki ögelerin psikoterapide kullanımı ile ilgili kıymetli bilgiler verdi. Farkındalık (mindfulness) terapisinin son yıllarda epey yaygınlaştığını belirten Prof. Dr. Kültegin Ögel, “Bunun nedeni ruh sıhhati sıkıntılarında faydalı olması. Mindfullness aslında tek başına bir eğitim alanı. Çok kolay öğrenilen bir terapi prosedürü değil lakin mindfulness bir hayat biçimi. O nedenle de bu kadar geniş bir eğitim gerekiyor. Bu hayat biçimini kendi hayatınıza geçirmeniz gerekiyor ki bunu öteki insanlara da aktarabilsin” dedi.
Türkiye’nin önde gelen ruh sıhhati uzmanları, online olarak düzenlenen Moodist Ruh Sıhhati Sempozyumu’nun birinci gününde bir ortaya geldi. 3 gün boyunca sürecek sempozyum, Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Kültegin Ögel’in farkındalık bahisli konferansı ile bugün başladı. “Klinik Uygulamalara Yakın Bakış” ana konusu üzerinden ele alınacak sempozyuma ait açıklama yapan Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Kültegin Ögel, farkındalık (mindfulness) ögelerini anlattı.
Şimdiye odaklanmak, yargısızlık, ara koyma, kabullenme ve deneyimlemenin farkındalığın tüm öğeleri olmasa da bu 5 ögenin anlamayı ve muahedeyi kolaylaştırmak için kullanılan formüller olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Kültegin Ögel, her öğenin terapide nasıl kullanıldığını, ne işe yaradığını ve şimdiye odaklanma hünerinin terapide nasıl kullanılabileceğini anlattı.
1. Şimdiye odaklanmak
Odaklanmak aslında dikkati bir yere toplamaktan fazla o ana toplamaktır. Yani dikkatim dağılsın anksiyetem azalsın deyip bulaşık yıkamak değil. Bulaşık yıkıyorsanız bulaşığa dikkati vermek yahut çay içiyorsanız çaya dikkati vermek. Alıcı bir dikkat, olduğunuz yerde hissettiğiniz, size gelen duyumlara dikkati toplamaktır, orijinal duyumlar yaratmak değildir. Şimdiye odaklanmak aslında geleceğin ve geçmişin yükünü azaltır. Hasebiyle ruhsal meselelere yeterli gelmesinin en kıymetli nedenlerinden bir tanesi bu. Örneğin hiçbir şeyden keyif almayan insanlarda şimdiye odaklanma eksikliğini çok görüyoruz, araştırmalar da bunu gösteriyor. Örneğin bahçede çiçekler ortasında otururken bunun ne manası var diye yahut yarını düşündüğünde, geçmişi düşündüğünde o anın keyfini çıkaramıyor. Ya da bir kar yağışını seyrederken “eyvah kar yağdı yarın nasıl işe gideceğim” derseniz o vakit kar yağışının keyfini alamazsınız. Lakin o ana odaklanırsanız, kar yağışı sırasında neler gördüğünüze, neler hissettiğinize odaklanırsanız o vakit o andan keyif almaya başlarsınız. Ayrıyeten bir kanıyı daima ve art geriye düşünmenin nedeni geçmiş ve gelecekte yaşamak. Yani keşke şöyle yapmasaydım, keşke bu türlü olsaydı üzere fikirlerde olanlar o anda yaşananların çok farkında değildirler. Şimdiye odaklanma ruminatif kanıları durdurmada değerli bir faktördür. Şimdiye odaklanmak depresyonda işe yarayacak bir nokta. Hastalanacak mıyım, ölecek miyim üzere niyetler geleceğe yönelik kanılardır. Keşke sigara içmeseydim de akciğerim bu türlü olmasaydı üzere kanılar de geçmişe yönelik niyetlerdir. Halbuki o sırada yapılacak birçok şey vardır.
2. Yargısızlık
Yargısızlık da farkındalık için çok değerli bir faktördür. Acının kaynağı tecrübelerin kendileri değil, tecrübelerle kurulan, yargıların yönlendirdiği tutunma münasebetidir. Yargısızlık farkındalık terapisinin en kıymetli ögelerinden bir adedidir. Örneğin depresyonda kendine yönelik olumsuz fikirler ve işlevsel olmayan tavırlardır. Tüm bunlar yargılı olmanın sonucudur. Farkındalık terapisi içerisindeki yargısızlığı öğrenirsek ve öğretebilirsek o vakit hastamızda depresyon gelişme mümkünlüğü azalmaya başlıyor. Depresyonda suçluluk duygusu, kendine itimat azlığı, ümitsizlik ve karamsarlık çok fazladır. Bunu arttıran faktörlerden biri de yargılamadır. Niçin bu türlü yaptım, keşke bu türlü yapmasaydım, aslında bu bu türlü olmalıydı üzere fikirler yargılamanın ve yargılı düşünmenin sonucudur. Kişi yargısızlığı öğrendiği vakit bu suçluluk hisleri ve kendine inanç azlığı, kaygı ve telaş da azalmaya başlar. Yargı anksiyeteyi arttırır, makûs bir şey olacak, kalp krizi geçiriyorum fikrine neden olabilir. Halbuki her ağrı bir kalp krizi değildir, bunun anlaşılması gerekiyor, bunun için de kişinin yargısız olması gerekiyor. Kendisini, durumlarını ve duyumlarını yargıladığı sürece çok daha olumsuz bir duygudurum içine girebiliyor. O yüzden anksiyete âlâ ya da köyü değildir, anksiyete bir histir ve kişi anksiyete ile birlikte yaşayabilirim diyorsa o vakit yargısızlık belirtisini kazanmış demektir ve bu da anksiyetenin kendisine verdiği ziyanı da çok azaltacaktır.
3. Aralık koyma
Mesafe koyma da farkındalık terapisinde çok kullanılan bir ögedir. Burada temel nokta farkındalık yani mindfullness, fikrin içeriği ile değil, niyetin kendisi ile uğraşır. Yani fikir fikirdir. Bu niyetin nereden geldiği, nasıl ortaya çıktığı, çocukluktan mı geldiği yoksa his ve kanıların bir sonucu olarak mı ortaya çıktı diye araştırmaz. Münasebetiyle niyetin içeriğiyle değil, daha çok fikrin yahut hissin kendisiyle uğraşırız. Bu da kendi his ve fikirlerimizle olan arayı de sağlar. Neden bu türlü düşünüyorum diye saatlerce düşünebilirsiniz, bunun hakikat bir yanıtı da yoktur. Ya da 100 tane yanıt vardır, bu 100 yanıt da doğrudur, hepsi de yanlış olabilir. Farkındalık terapisinde biz his ve niyetlerle ara koymayı öğretiyoruz. Böylelikle kişi his ve fikirlerinin kendisi olmadığını öğrenmeye başlıyor. Farkındalık olumsuz fikirleri değiştirmez ancak kişinin daha farkında olmasını sağlar. Münasebetiyle kişi fikrini değiştirebileceğini fark eder. Beynimiz günde birçok his ve fikir üretiyor. Biz bunların birçoklarının farkında değiliz lakin farkına vardığımızın sayısı çoğaldıkça da kendimizi daha makus hissediyoruz. Bu niyetlerin zihnimizin üretimi olduğunun mindfulness ile farkına varıyoruz ve bunlarla başa çıkmayı sağlamak ve birlikte yaşamayı öğrenmek. Anksiyetenin kişinin kendi olmadığını anlamak gerekiyor. Yani anksiyete benim bir kesimim değil, benim yanımda duran bir öge diye düşünmek lazım. Şayet ben anksiyeteysem bir şey yapmam çok güç; ancak ben bir şeyi anksiyetemle birlikte yapabilirim. Münasebetiyle aralık koymak dediğimiz bu. Ben ve anksiyetemi ayırt etmek o hissin biz olmadığının farkına varmak kişinin ömründe anksiyetenin getirdiği tesirlerin azalmasına yol açar. Olayın/stresin içerisine girdiğimizde olay ya da gerilimi çok fark edemeyiz, çok stresliyizdir lakin dışarıdan bakabildiğimizde gerilimle başa çıkmak daha kolaydır.
4. Kabullenmek
Kabullenmek de farkındalığın kıymetli ögelerinden biridir. Kabullenmekle değiştiremeyeceğimiz şeyleri kabullenmeyi kastediyorum. Değiştirebilecek şeyler varsa uğraşılmalı doğal lakin yağmur yağıyor, niçin her gün yağmur yağıyor diye düşündüğünüzde kendinizi berbat hissedersiniz. Lakin bunu değiştiremeyeceğinizi anladığınızda ve kabullendiğinizde yahut o ana odaklandığınızda o hayatınızı etkilemez. Kabullenmenin dönüştürücü gücü hayatı olduğu üzere deneyimlemekten, kabul etmekten ve görmekten geliyor. Ömrü kabullendiğimiz vakit hayatın bize verdiği ve değiştiremeyeceğimiz gerilimlerle çok daha rahat başa çıkma talihine sahip oluyoruz. İnsanlarda şöyle bir kanı var; şayet kendimi keyifli hissedersem bu acılarım da kaybolacaktır. O yüzden beşerler daima kendini uygun hissetmeye çalışırlar. Bugün yeterli miyim, ne kadar keyifliyim diye düşünürler. Halbuki mindfullness bakış açısında tam karşıtıdır. Kişi kendini acıya açarsa keyfe de açmaya başlar. Yani biz acılarımızı ve dertlerimizi kabul edersek, evet bugün dertliyim, tamam dersek o vakit keyif oranımız daha fazlalaşacaktır. Kabullenme kişinin ruhsal durumunun niteliğini değiştiren bir faktördür. Yeterli olacağım, yeterli olmalıyım niyeti olursa o vakit acı çok daha uzun mühlet devam edecektir. Kabullenmek depresyonun değişmesini sağlar. Evet geçmişte kusurlarım oldu dersek ruminasyon da duracaktır, ruminasyonun durması da depresyonun durmasına yol açacak bir faktördür. Tek başına kabullenmek bile depresif niyetlerin ortaya çıkışını azaltır. Anksiyeteden kaçınma davranışı her vakit anksiyetenin artmasına yol açar. Bu da anksiyetenin bir hastalık, bir bozukluk haline gelmesine yol açar. Anksiyeteden kaçmayıp anksiyeteyi yargısız bir formda kabullenmek anksiyetenin gücünü azaltıp bir bozukluk haline gelmesini engelleyecektir.
5. Deneyimlemek
Deneyimlemek öbür dört öge ile kontaklı bir durum. Olumsuz tecrübe itilip düşman haline getirilmez, o tecrübeyle yaşamayı öğrenmektir. Tecrübesi bastırmak, kaçmak, itmek düşmanlıktır. Bir düşmanınız varsa bir savaş da vardır. Düşman yapmak yerine tanıyıp, olmalarına müsaade vererek ve direkt deneyimleyerek bu tecrübelerin bize getirdiği olumsuz tarafları yok edip törpüleyebiliriz. O nedenle bu yaşadığımız şey olsun; ben bunu göreyim, seyredeyim ve direkt deneyimleyeyim dediğinizde tecrübenin yarattığı aksilikleri yaşamamaya başlarız. Buna tecrübeden öğrenmek yahut tecrübeyle münasebet kurmak diyoruz. Birçok tecrübe bize çok şey öğretir fakat kıymetli olan bu tecrübesi yaşantılayabilmek, onunla bir bağ kurabilmektir. Bunlar insanlara çok şey kazandırır. Depresyon beşere çok şey öğretir, ancak depresyondan bir şey öğrenmeye açıksanız öğrenirsiniz. Lakin depresyon çok berbat, düşman derseniz o vakit depresyondan hiçbir şey öğrenmezsiniz. Bu da depresyonun tekrarlamasına yol açabilir. Deneyimlemek kaçmak değildir. Deneyimlemek ruhsal durumlarla yüzleşmektir. Tecrübenin getirdiği bir diğer özellik de bilişsel reaktiviteyi azaltmaktır, otomatik karşılık ve reaksiyon vermeyi azaltmaktır. Kızıp eli duvara vurma bilişsel bir reaktivitedir. Lakin o kızgınlığı deneyimleyip onunla kalmayı öğrensem elimi duvara vurmayacağım. Bir diğer örnek de yolda yürürken kendinizi makus hissettiğinizde eyvah neden kendimi makus hissettim derseniz kendinizi daha berbat hissederseniz. Halbuki o an o duyguyu deneyimleseniz ve neden bu türlü hissediyorum diye düşünmezseniz bu his da daha ileri gitmeyecektir. Deneyimlemek için yargısızlık, uzaklık koyma, kabullenme, şimdiye odaklanma üzere tüm mindfullness maharetleri gerekiyor.
Moodist Psikiyatri ve Nöroloji Hastanesi Hakkında;
Şubat 2016’dan bu yana, 10 bin 200 metrekare kapalı alana sahip, 8 katlı çağdaş binasında hizmet veriyor. Moodist, 75 yatak kapasitesi, suit ve konforlu hasta odaları, erişkin ve çocuk poliklinikleri, bağımlılık, bayan ruh sıhhati, acil psikiyatri kısımları, EKT, TMS, EEG ve tüm ruhsal teşhis testleriyle, ruh sıhhatine yönelik bilim ve teknolojinin gerektirdiği şartları sağlayan, tam teşekküllü özel bir psikiyatri hastanesidir. Moodist’in akademik kimliğe sahip profesör, uzman doktor ve psikologlardan oluşan doktor takımında ayrıyeten; anestezi, iç hastalıkları, nöroloji uzmanı, diyetisyen ve deneyimli sıhhat işçisi de bulunuyor.
Moodist Akademi Hakkında;
Moodist Akademi psikiyatri ve psikoloji alanında üst uzmanlık eğitimleri sunmak için kurulmuştur. Moodist Akademi’nin gayesi eğitimlerin alanında uzman ve klinisyen bireyler tarafından verilmesi ve klinik marifetler geliştirilmesi sağlanmaktadır. Moodist Akademi eğitimleri, klasik eğitimlerden farklı olarak pratik ve alanda uygulanabilir eğitimleri hadiseler ve süpervizyon eşliğinde anlatmaktadır. Eğitimlerini, uygulama merkezi olan psikiyatri ve nöroloji hastanesi içinde vermektedir.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
