Ülkemizin çeşitli yerlerinde devam eden orman yangınlarıyla çaba çok istikametli sürüyor. Orman yangınlarının çıkış nedenlerine dikkat çeken uzmanlar, ormanlık alanda söndüğü sanılan kütüklerin daha sonra tekrar alev alabildiğine dikkat çekiyor. Cam şişe, kırık cam ya da poşetlerin yangınlara neden olduğu ihtarında bulunan uzmanlar, alınabilecek tedbirleri sıralıyor. Uzmanlar, alevin ortasında kalınması halinde neler yapılması gerektiğini de anlatıyor.
Üsküdar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Nuri Bingöl, Antalya Manavgat ve Muğla Marmaris başta olmak üzere yurdun birçok yerinde bir haftadan bu yana devam eden yangınlarla gündeme gelen orman yangınlarına ait değerlendirmelerde bulundu.
Orman yangınlarının çıkış sebeplerinin farklı olabileceğini kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Nuri Bingöl, “Orman yangınlarının pek çok sebebi olabilmektedir. Söndü zannedilerek bırakılan mangallar, söndüğü sanılan bir kütük de yangına sebebiyet verebilir. Yanan bir kütük dışına su vurulunca dış kısmı sönmüş üzere görünse de için için yanar. Bunu Manavgat yangınında gördük. İtfaiyenin söndürdüğü kısımdaki ağaçlardan kimilerinin kovuklarından tekrar alevlenme olduğu görüldü.” dedi.
Cam şişeler ve çöp poşetleri de yangına sebep olabilir
Ormanların üzerinden geçen yüksek tansiyon sınırlarının da yangınlara yol açabildiğini belirten Dr. Öğretim Üyesi Nuri Bingöl, “Sıcakla esneyen kablolar rüzgârın tesiriyle birbirine değebilir yahut sert rüzgâr ile kopabilir ve bu durum da yangını başlatabilir. Ormanda temizlenemeyen kuru otların üzerlerine bırakılan cam şişeler hatta kırılan cam şişeler yangına sebebiyet verebilir. Yüksek ısı ile camın büyüteç misyonu görerek güneş ısınlarını odaklaması ile tutuşturucu kaynak misyonu görebilmektedir. Koyu renk poşetler ile kenarda otların üzerinde bırakılan çöp poşetleri de içindeki kimi eserlerin kendi kendine tutuşabilmesi ile yangın başlatabilir.” ikazında bulundu.
Çam kozalaklarının yapısı prestiji ile sıkıştırılmış reçine üzere olduğunu kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Nuri Bingöl, “Çam kozalakları tutuştuğunda içindeki bu sıkışmış reçineler tıpkı füze yakıtının alev alarak füzeyi ateşlemesi üzere kozalağı metrelerce ileriye gerçek yanmış halde savurur. Bu da ileride yangın olmayan diğer bir bölgenin tutuşabilmesi mümkünlüğü demektir.” diye konuştu.
Bu tavsiyelere dikkat!
Yangınların önlenmesinde yapılması gerekenlere de dikkat çekenDr. Öğretim Üyesi Nuri Bingöl, şu tavsiyelerde bulundu:
- Yüksek tansiyon sınırlarının bakımının sıcak havalarda sık yapılması, bunların altındaki kuru otların hatta çam fidanı yahut ağacı üzere kolay yanıcıların sık sık temizlenmesi gerekmektedir.
- Ateşli piknik yapmanın ve ormanda ateş yakmanın sıcak havalarda katiyen yasaklanması kıymet arz eder.
- Çabuk tutuşabilen ve yangının çabuk yayılmasına neden olan ağaçların ortalarına kısım bölüm arazinin uygunluğuna nazaran sıkıntı yanabilen ve yangın yayılma suratı düşük olan ağaçlar dikilerek orman çeşitlendirilmelidir.
- Yerleşim yerlerinden belli bir uzaklıkta olacak biçimde gerektiğinde 100 – 200 metre açıklıkta ağaçsızlaştırma çalışmaları yapılmalıdır.
- Yangının yayılmasını ( çıktığında ) önleyici geniş açıklıklardaki kısım bölüm ağaçsızlaştırmalar yapılmalı, olan açıklıklar çoğaltılmalıdır.
Ormanlar seyreltilmeli
Ormanların seyreltilmesinin değerli bir tedbir olduğunu kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Nuri Bingöl, “Böylece yangın yükü yani yanabilecek materyalin azaltılması kelam hususudur. Yıllardan beri bu teknik uygulanmakla birlikte, köylerdeki nüfusun azalması ile orman memurlarının seyreltme için köylülere de kışın yakacak olarak kullanacağı ağaçların kesilmesinde son 5- 10 yıldır zafiyet olduğunu düşünüyorum. Doğalgazın her yere ulaşması ve kullanım kolaylığı da buna etken olabilir.” dedi.
Piknik alanları nezaret altında tutulmalı
Piknik alanlarının daima online sistemle ve belediye takımları tarafından daima nezaret altında tutulması gerektiğini vurgulayan Dr. Öğretim Üyesi Nuri Bingöl, “Yanmayan çöp konteynerları konulmalı ve nizamlı olarak her akşam bu alanlar boşaldıktan sonra çöpler ve piknikçi kalıntıları temizlenmeli. Ormanlık alana çöp atanlara yahut bırakanlara da ağır para cezaları içeren düzenlemeler yapılarak denetlemeler ile bunun önüne geçilmeli ve çöp atmama kültürü yavaş yavaş oluşturulmalıdır.” dedi.
Alevler ortasında kalan ne yapmalı?
Orman yangınının ortasında kalma durumunda yapılması gerekenlere de değinen Dr. Öğretim Üyesi Nuri Bingöl, “Alevlerin ve rüzgârın istikameti hesaplanmalı, duman içinde kalmadan yangın alanından boş alanlara, su kenarlarına ulaşarak kaçılmalıdır. Dumandan etkilenmemek için yere yakın gitmek, ağızı ve burunu bir bez ile mümkünse ıslak bir bezle kapatmak zehirlenme mümkünlüğünü azaltacaktır. Zira duman içinde karbon monoksit dahil bir çok zehirleyici kimyasalı içerebilmektedir. Alevler birkaç istikametten gelebilir bu yüzden rüzgârın aksi istikamete gerçek alevlerin olmadığı alana olabildiğince gelinmeli geniş açıdan durum değerlendirildikten sonra etrafı dolaşılarak alevlerden uzaklaşılmalıdır. Çok güç durumda ve alevlerin içinde kalındığında ise, dere içlerine otsuz ve kayalık alanlarda çukur yerlerde yerde yatacak halde sığınılabilir. Su bulunursa üzeriniz ıslatılmalıdır. Evvel dumanın zehirleyebileceği hiçbir vakit unutulmamalıdır.” diye konuştu.
Tesis ve oteller hangi tedbirleri almalı?
Özellikle Güney bölgelerimizde ormanlar ile turistik tesis ve otellerin iç içe bulunduğuna dikkat çeken Dr. Öğretim Üyesi Nuri Bingöl, bu tesislerde yangına karşı tedbirlerin de alınabileceğini belirterek tavsiyelerini şöyle sıraladı:
“Bunlar büyük çapta tesislerdir. Bu tesisler birebir vakitte birer işyeridir. İş Güvenliği Kanunları’na tabidir. Nasıl bir endüstriyel tesis yangın güvenliği konusunda tedbirler almak, acil durum takımları oluşturmak ve bu grupların donanımlı ve eğitimli olmasını sağlamak zorunda iseler, bu turistik tesis işyerleri de motamot bunları kanunen yapmak durumundadır. Birçok otel, havuzlarını doldurdukları deniz suyunu motopomp ile basmaktadırlar.
Hâlbuki bu üzere yangınlarda birer hidrant otellerin önüne konulabileceği üzere ( görüldüğü üzere risk çok büyük ) bu tip 8-10 bar basınçla su basabilen motopomplarını yangına karşı da kullanma eğitimi alınmalı ve gerektiğinde kullanabilmelidir. Olağan ki riskli ormana yakın bölgelerde, evvel bu motopomplara yangın güvenliği bakımından sahip olmaları gerekiyor. Tekrar yakın alanları orman bölge müdürlüğünün denetiminde aşikâr aralıklarının ağaçsızlaştırılması ve bu yakın ağaçsız bölgelerin otlarının da bu tesisler tarafından tertipli olarak temizlenmesi de çok kıymetlidir.”
Önlem, otoyol kenarlarında da alınmalı!
Dr. Öğretim Üyesi Nuri Bingöl, otoyolların kenarlarının da tekrar misal tedbirler ile güvenlik altına alınmasının ve kaçış yollarının açık tutulması gerektiğini vurgulayarak “Bu yolların birebir vakitte müdahale takımları tarafından kullanılma mecburiliği bulunmaktadır. Söndürme takımlarının gerekli müdahaleyi vaktinde yapabilmesi bu yolların güvenliğine bağlıdır.
Yazın sıcak aylarında istekli hatta yarı vakitli çalışan elemanlardan oluşan yangın gözetleme timleri oluşturulmalıdır. İHA lar bu iş için yeniden istekli timler tarafından kullanılabilir. Çok sayıda İHA pilotumuz bu eğitimleri alarak oluşmaya başladı. Yangınla çaba yangının başlangıcında kolaydır. Vakit geçtikçe uğraş çok zorlaşır.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
