ASTIM İLE İLGİLİ BU 10 YANLIŞ HAYAT KALİTESİNİ DÜŞÜRÜYOR
Kronik bir hastalık olan astım, her yaştan bireyi etkileyebiliyor. Genetik ve çevresel faktörlerin ortaya çıkmasında tesirli olduğu astım hastalığının uygun tedavilerle kesinlikle denetim altında tutulması gerekiyor. Hayat kalitesinin önemli oranda düşmesine neden olan astımın ciddiye alınmaması ise hastalığın tedavisini olumsuz istikamette etkiliyor. Her yıl Mayıs ayının birinci haftası kutlanan “Dünya Astım Günü”nün bu yılki konseptinin “Astımda Gerçek Bilinen Yanlışlar” olduğunu belirten Memorial Ankara Hastanesi Göğüs Hastalıkları ve ErişkinAlerji Bölümü’nden Prof. Dr. Adile Berna Dursun, bu hastalıkla ilgili toplumda var olan yanlış inanışlar hakkında bilgi verdi.
Sadece kuru öksürük de astım belirtisi olabilir
Bronşların yani hava yollarının mikrobik olmayan iltihabi durumu olan astım hastalığında şikayetler bazen çok şiddetli, bazen de çok az olabilir. Astım hastalığının seyrinde dalgalanmalar olması değerli bir özellik olarak karşımıza çıkmaktadır. Ekseriyetle öksürük, nefes darlığı, hırıltılı teneffüs, göğüste baskı hissi üzere belirtiler gösteren astım hastalığında, vakit zaman yalnızca kuru öksürük de görülebilmektedir. Yani belirtilerin hepsinin bir ortada olması gerekmemektedir. Bu belirtilerin tekrarlayıcı nitelikte olması, tetikleyicilerle karşılaşıldığında meydana gelmesi, gece bilhassa sabaha karşı uyandırması ve bizatihi yahut ilaç alındığında düzelmesi astım hastalığını akla getirmektedir.
Yanlış bilgiler hastalığın tedavisini engelliyor
Toplumda yaygın olarak görülen hastalıklardan biri olan astım ile ilgili hakikat bilinen yanlışlar, bir yandan uygulanması gereken tedavinin aksamasına neden olurken, öbür yandan da hastaların iş, okul ve toplumsal yaşantılarını olumsuz olarak etkilemektedir. Halk ortasında astım hastalığı ile ilgili yanlışsız bilinen yanlışlar şu biçimdedir:
1.YANLIŞ: “Astım yalnızca çocukluk çağında görülür: Doğru bilinen yanlışlardan bir tanesi astımın güya yalnızca çocukluk çağında görüldüğü ve bir daha ortaya çıkmayacağıdır. Astım çocukluk, süt çocukluğu, okul çağı, ortaokul, lise, üniversite, genç erişkin, orta yaş, ileri yaş hatta geriatrik yaşta bile ortaya çıkabilen ve tekrarlayabilen kronik bir hastalıktır.
2.YANLIŞ: “Her astım, alerjik astımdır”: Alerji ve astım birbiriyle en çok karıştırılan rahatsızlıklardır. Alerji dışarıda bedenimize ilişkin olmayan bir grup unsurlara karış oluşturduğumuz bağışıklık cevabıdır. Astım hastalarının yalnızca bir kısmı alerjiktir. Alerjik olmayan astım da bulunmaktadır. Çocukluk çağı astımlılarının 4/3’ü alerjik astım olmaktadır. Yaş ilerledikçe alerjik astım oranı yarı yarıya düşmektedir. Öte yandan, birey obezse ve sigara içiyorsa bu kadar net ayrım yapılamayabilir.
3.YANLIŞ: “Astım hastalığı bulaşıcıdır”: Astım bulaşıcı bir hastalık değildir, mikrobik olmayan iltihabi bir durumdur. Astım yalnızca bireyin kendisine tesir etmektedir.
4.YANLIŞ “Astım hastalığına çevresel faktörler neden olur”: Astım, genetik özelliği de olan bir hastalıktır. Ailede astım varlığı çocuklarda astım olma ihtimalini artırır. Yani ebeveynlerden birinde varsa, çocuklarda da yüzde 30-35 astım görülebilir. Her iki ebeveynde birden astım varsa, çocuklarında bu oran yüzde 70’e çıkar. Astım hastalarında genetik olan yatkınlık, çevresel faktörlerin tesiriyle gelişir.
5.YANLIŞ: “Astım hastaları spor yapamaz”: Astım hastaları spor yapabilir. Hatta astım hastalarının spor yapması için teşvik edilmesi gerekir. Zira spor bütün bedensel yeterlilik ve kaslar için gereklidir. Yalnızca soğuk hava, derin dalma ve paraşüt üzere yüksekten atlama sporları önerilmez. Astım hastası olup çok üst seviye spor başarılarına imza atmış isimler de bu örnekler ortasında yer almaktadır.
6. YANLIŞ: “Astım hastaları gebelik devrinde ilaçlarını kesmelidir”: Astım hastaları gebelik periyodunda çabucak ilaçlarını kesme eğilimine girmektedir. Bu istenilen bir durum değildir. Bilakis gebelik periyodunda astım ilaçlarının asla bırakılmaması gerekir. İlacın bırakılması astımın kötüleşmesine, nefes alma meselesine, münasebetiyle bebeğe oksijen gitmemesine ve bebekte gelişim geriliği üzere bir kadro anomalilere, erken doğuma, düşük doğum tartısına ve akciğerlerinin gelişmemesi üzere durumlara yol açabilir. Gebelik periyodunda itimatla kullanılabilen astım ilaçları bulunmaktadır. Anne adaylarının bu periyotta kesinlikle astım hastalığını takip eden doktorları ile irtibatta kalmaları gerekmektedir.
7. YANLIŞ: “Astım hastaları olağan doğum yapamaz”: Astım hastası olan anne adaylarının kesinlikle sezaryen ile doğum yapmaları gerekmemektedir. Astım hastası olan hamileler olağan doğum yapabilir. Doğumun formunun nasıl olacağına, takibi yapan tabip ile birlikte karar verilir.
8. YANLIŞ: “Koronavirüs periyodunda astım ilaçları kesilmelidir”: Gebelik periyodunda ilaçlar nasıl kesilmiyorsa, Covid-19 devrinde de astım ilaçlarının mutlaka kesilmemesi gerekiyor. Astım hastaları tedavilerini kesinlikle nizamlı olarak almalıdır. Astım hastalığının koronavirüse yakalanma açısından risk faktörü olmadığı, pandeminin bir yıllık data birikimlerine nazaran bilinmekle bir arada; astımı denetim altında olmayan, ilaçlarını sistemli almayan astım hastalarının Covid-19 enfeksiyonunu daha ağır geçirme ve ölme riskinin daha yüksek olduğu unutulmamalıdır.
9. YANLIŞ: “Kortizon içeren astım ilaçları yan tesir gösterir”: Halk ortasında kortizona karşı bir kaygı bulunmaktadır. Astım tedavisine nefes açıcı denilen sprey yani inhaler aygıtlarla başlanır. Bu aygıtlarla ilaçlar çok küçük dozlarda verilebildiği için bilhassa de kortizon içeren ilaçlar bu yolla kullanılır. Adabına uygun ve tertipli kullanımda inhalasyon yoluyla kortizonun kilo aldırma, katarakt yapma, iştahı artırma üzere tesirleri görülmez. Yalnızca metoduna uygun kullanılmayan inhaler ilaçlar ses kısıklığı ve ağız içinde pamukçuk oluşumuna neden olabilir.
10. YANLIŞ: “ Astım ilaçları bağımlılık yapar”: Kronik bir hastalık olduğu için astım hastalarının daima tedavi alması gerekir. Tansiyon hastaları nasıl aldıkları ilaca bağımlı olmuyorsa, astım hastalarının kullandığı ilaçlar da bağımlılık yapmaz.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
