Doğal gaz fiyatlarında yaşanan artış sonrasında en fazla merak edilen bahislerden biri de merkezi ısıtma kazan sistemlerinin mi, yoksa ferdi ısıtma kombi sistemlerinin mi daha fazla avantaj sağladığı.
Fortes Mühendislik A.Ş. Verimli Güç Sistemleri Departmanı Müdürü Anıl Acar mevzu hakkında merak edilenlere açıklık getirdi.
2.000 m² ’den Büyük Alanlarda Zarurî
Merkezi ısıtma sisteminin tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de yaygın olarak tercih edilen bir ısınma biçimi olduğunu vurgulayanFortes Mühendislik A.Ş. Verimli Güç Sistemleri Departmanı Müdürü Anıl Acar, “Günümüzde tercihler her ne kadar yüklü olarak kombiler tarafında olsa da, binalarda güç performansı yönetmeliği husus 13 uyarınca, ”Yeni binalarda; yapı ruhsatına temel olan toplam kullanım alanının 2.000 m² ve üstünde olması halinde merkezi ısıtma sistemi yapılır.” denilmektedir. Bu kararın nedeni ise uygun tasarlanmış bir merkezi sistemin ferdi sistemlere nazaran işletme masraflarının daha düşük olmasıdır.
Binaların çeşitli kısımlarında bir merkezden borular vasıtası ile dağıtılan sıcak suyun kapalı devrede sirkülasyonun sağlanmasıyla çalıştırılan bu sistem sayesinde, tüm konut, hastane, avm, otel v.b. mahallerde birebir ısı ve sıcaklık elde edilmektedir. Kelam konusu mahalin yalıtımı olması durumunda ise, merkezi ısıtma işletme sarfiyatları 30 ‘a varan oranlarda düşecektir.” dedi.
Kazan Dönüşümü Verimli Güç Sağlıyor
Katı yakıtlı merkezi ısıtma sistemlerinden doğalgazlı kazan kaskad sistemlerine dönüşüm gerçekleştiren konut, otel, okul v.s. için sistemin verimli çalışabilmesi için dizaynın hakikat mühendislik datalarıyla yapılması gerektiğini vurgulayan Verimli Güç Sistemleri Departmanı Müdürü Anıl Acar, şunlara değindi:
“Kömürlü kalorifer kazanlarında 70 seviyesindeki ısıl randıman, doğalgazlı kazana dönüştüğünde, yoğuşma verimleriyle birlikte 110 oranlarına çıkmaktadır. Çalışma ömrünü yitirmiş katı yakıtlı kazanların, doğalgaza uyumlu kazanlara geçişiyle birlikte sistem amortisman müddetleri 3-4 yıla kadar kısalmıştır. Bu data de dönüşüm gerçekleştirecek son kullanıcılar için geçerli bir sebeptir.
Ayrıca doğalgazla çalışan kazanların işletilmesinde insan faktörü minimuma indiği için denetimleri son derece kolaydır. Bu nedenledir ki kullanıcı alışkanlıklarına nazaran ve dış hava sıcaklıklarına nazaran gidiş suyu parametrelerinin ayarlanmasıyla birlikte sistem otomatik çalışır ve yakıt tasarrufu sağlanır. Gereksiz güç tüketiminin önüne geçilir.
Ancak bu denetim panelleri katı yakıtlı merkezi sistemlere entegre edilememektedir. Bu nedenle denetimsiz bir güç elde edilmektedir ve gereksiz yakıt tüketimi olmaktadır. Merkezi sisteme geçiş zaruriliği da bu nedenledir.
Kömür yahut fuel-oil ile ısıtılan binalarda yanma derecesi elle ayarlanmaya çalışılmaktadır. Fakat dış ısı değişikliklerinde kazanın alevini arttırmak yahut azaltmak gerektiğinde geç ısınma sağlanmakta yahut çok ısınma sağlanıp yakıt tüketimi artırabilmektedir.
Doğal gaza şimdi geçmeyen apartmanlar genelde kömürlü ya da fuel-oil’li kalorifer kazanları ile ısıtılmaktadır. Kullanım kolaylığı, daha pak bir güç olması ve ekonomik avantajları üzere nedenler düşünüldüğünde doğalgaz bir adım önde yer alıyor.
Merkezi ısıtma sistemlerindeki fatura paylaşımları da ısıtma sistemleri için kalorimetre ve ısı payölçer yardımıyla, sıcak su kullanımı paylaşımı için ise sıcak su sayaçlarıyla yapılmaktadır. Bu faturalandırma sistemlerinin paylaştırılması manuel olarak göz ile yahut aracı firma yardımıyla her ay otomatik olarak el terminali ile okunan pahalar idareyle paylaşılarak yapılmaktadır.
Merkezi sistemlerde radyatörlerin üzerine termostatik vana kullanılması ve kalorimetre, ısı payölçer ölçüm sistemlerinin kullanılması da yürürlükte mecburî hale getirilmiştir. Termostatik vana kullanımı da yaklaşık olarak 25 yakıt tasarrufu sağlamaktadır.” diye söz etti.
Verimli Gücün Anahtarı, Gerçek Yalıtım
Kombi ya da merkezi sistem seçimi yapılırken bina yalıtımına dikkat edilmesi gerektiğini belirten Makine Mühendisi Anıl Acar, şunları söz etti: “Merkezi ısıtma sistemlerinden yüksek randımanla faydalanılabilmesi için bina yalıtımının yanlışsız bir formda yapılması büyük ehemmiyet taşır. Yatılım yapılırken; binanın güneş alma durumu, rüzgâr durumu, yağmur ölçüsü üzere etmenler çok düzgün tahlil edilmelidir.
Binanın yıllık ısıtma güç gereksinimi TS 825 standardında belirtilen hudut bedelden küçük olması durumunda rastgele bir yalıtım sürecine gereksinim duyulmayacaktır. Lakin rutubetin çok fazla olduğu bölgelerde binanın yapı elemanları ortasındaki yoğuşmanın bir yıl içinde nasıl seyir ettiğine bakılarak önleyici yalıtımlar yapılmalıdır.
Yeni binaların büyük bir kısmı yalıtım yapılmış halde satışa çıkarılmaktadır. Yeniden de konut satın alırken binanızın TS825 standartına uygun olarak yapılıp yapılmadığını sormanız verimli güç kullanımı için yerinde bir davranış olacaktır.
Isıtma konusunda, yalıtım hayati kıymette bir etkendir diyebiliriz. Isı kayıpları irdelendiğinde, kaybın en fazla, dış ortamlar ile temasın yüksek olduğu; kiriş, kolon, dış duvarlar, havalandırma kaçakları ve pencerelerde olduğu görülmektedir. PVC pencerelerin odacık sayısı, cam kalınlığı, sızdırmazlık durumu da dikkat etmeniz gereklidir. Bu üzere nedenlerin fazla olması ısı bedelini düşüreceğinden çok dikkatli olunmalıdır.” biçiminde konuştu.
İlk Yatırım ve İşletmede Daha Az Maliyetli
Merkezi ısıtma sistemlerinin avantajlarından bahseden Anıl Acar, şunları söz etti: “Kombili ısınma sisteminde ferdi kullanıma bağlı olarak, kat geçişlerindeki ısı transferlerinden kaynaklı işletme maliyetleri değişkenlik göstermektedir.
Merkezi ısıtma sistemlerinde tüm binanın rejime girmesi ve dairelerdeki termostatik vanalar ile sıcaklıkların belirli derecenin altına indirilememesi nedeniyle yakıt tasarrufu sağlanmaktadır. Birinci yatırım maliyeti olarak ise merkezi sistem, kişisel ısıtma sistemlerine nazaran daha uygun çıkmaktadır. Daire sayısı ve tüketim arttıkça merkezi ısıtma sitemi ile ferdi ısıtma sistemi ortasındaki birinci yatırım maliyeti farkı artmaktadır.” dedi.
“Yönetmeliği Uygun Olmayan Merkezi Sistem Dezavantaj Oluşturur”
Merkezi sistemlerin ısınma konusunda epey avantajlı olduğunu ama yönetmeliğe uygun yapılmadığında dezavantaj oluşturduğuna işaret eden Anıl Acar, şunları kaydetti: “Merkezi ısıtma yönetmeliğine uygun yapılmadığı üzere mühendislik tasarımı eksiklikleri, ısıtma projelerinin yanlışsız çizilmemesi ve proje doğruluğunun sorgulaması yapılmadan yapılan imalatlardan kaynaklı olarak verimsiz ve sıkıntılı tesisatların ortaya çıktığını gözlemliyoruz.
Bu husus merkezi sistem ısıtmalardaki güç verimliğini ortadan kaldıracağı üzere ısıtmada homojen ısınma sağlanamaması, dairelerde ısınma sorunlarını ve yüksek faturaları karşımıza çıkarmaktadır.” diye konuştu.
Yönetmeliklere Uygun Projelendirme Randımanı Artırıyor
Merkezi ısıtma sistemlerinin sürdürülebilir kılınabilmesi için hakikat bir projelendirmenin yapılması gerektiğini söyleyen Acar, kelamlarına şöyle son verdi: “Yönetmeliklere uygun olacak biçimde yapılan projelendirmeler, ısı verimliliğini koruyarak, ömür alanlarının daha uygun ve daha ekonomik ısınmasını sağlar. Sistem ekipmanlarının seçimi hayati ehemmiyet taşır.
Proje firmaları tarafından çizilen projelerin sorgulanarak tasarım yapılması gerekmekte, ezberden tasarım yapılmaması gerekmektedir. Her proje kendi içerisinde spesifiktir ve farklı tahliller sunulması gerekmektedir.
Boru çapı ve kollektör hesabı, sirkülasyon pompa hesabı, kazan kapasite hesabı dikkatlice yapılmalı, projeyle karşılaştırılmalı ve sistem tasarlanmalıdır. Ayrıyeten radyatörlü ısıtma sağlanacak ise radyatör metrajlarının merkezi sisteme uygun olacak formda tasarlanması düşük sıcaklık ile işletmeyi sağlayacaktır. Bu da işletme masraflarını düşürecek bir faktör olarak karşımıza çıkacaktır.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
