Türkiye’nin organik eser ihracatının yüzde 75’ini gerçekleştiren Ege İhracatçı Birlikleri, akademinin iş birliğiyle Avrupa Birliği (AB) Yeşil Mutabakat perspektifinde birçok projeye yatırım yaparak, tarım bölümünün düşük karbonlu büyümesine katkı sağlıyor.
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Lider Yardımcısı ve Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Lideri Birol Celep, Tarım ve Orman Bakanlığı himayesinde düzenlenen 1’inci Türkiye Çiftçi Zirvesi’nde Sabah Gazetesi İktisat Müellifi Feride Cem moderatörlüğünde gerçekleşen ‘Sürdürülebilir Tarım’ panelinde konuştu.
İhracatı daha az karbon ayak izi bırakarak yapmayı, üretimin her evresinde yer almayı kurum içi strateji geliştirme çalışmalarına dahil ettiklerini söyleyen Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Lider Yardımcısı ve Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Lideri Birol Celep şöyle devam etti:
“Ege Bölgesi’nin sürdürülebilir bir üretim merkezi olduğunu tüm dünyaya göstermek için öncülük yapmaya uğraş ediyoruz. Dünyada değişimi kucaklayanlar ile ona direnenler ortasında yaşanan kutuplaşma çağımızın en yaygın çelişkisi. Toplumlarımızın ve ekonomilerimizin temelini aşındırmakta olan iklim değişikliği, su krizi, eşitsizlik üzere ortak zorluklar karşımızda duruyor. Geldiğimiz bu son noktada “kalkınma”nın ya da kalkınma modeli alternatiflerinin eskisinden çok daha radikal bir biçimde sorgulanması gerekiyor. Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı kapsamında gerçekleşecek karbondan arınma süreci bizim öncelik alanımız.”
Döngüsel katma kıymet akımında “Sürdürülebilir tarım” Türkiye’yi tepeye taşıyacak
Celep, geçtiğimiz günlerde birinci bağlayıcı iklim yasasının Avrupa Parlamentosu’nda onaylandığını, yakında da hudutta karbon kontrolü düzeneğiyle ilgili kesin düzenlemelerin açıklanacağını hatırlattı.
“Avrupa Birliği ile 143 milyar dolarlık ticaret hacmimiz var ve birçok dalda kıymetli bir tedarikçi ülke pozisyonundayız. Düzenlemenin muhtemel tesirlerine bakıldığında yapılan hesaplamalar; ülkemiz için karbon maliyetinin 1,8 milyar dolar düzeylerine kadar çıkabileceğini gösteriyor. Girdi endüstrilerinden tarlaya, tarladan işleyici-paketlemecilere, lojistiğe ve tüketiciyi de içine alan zincirde, atıkların minimize edilmesinin ve geri kazanımının maksimize edildiği noktaya kadar giden bir süreçten kelam ediyoruz. Avrupa’nın en büyük tarım iktisadına sahip, 50’den fazla eserde dünyanın en büyük birinci 10 üreticisinden biri olan ülkemiz için; “sürdürülebilir tarım”, döngüsel katma kıymet akımında ön saflarda yer almamızı sağlayacaktır.”
Tarım eserleri ihracatında amaç 5,5 milyar dolar
Birol Celep, Ege İhracatçı Birlikleri’nin su eserleri, zeytin ve zeytinyağı, çekirdeksiz kuru üzüm, kuru incir, yaprak tütün, tütün mamulleri, sofralık üzüm, kestane, meyve zerzevat mamulleri, baharatlar, odundışı orman eserleri ihracatında Türkiye’de öncü pozisyonda olduğunu söyleyerek, “2021’in birinci 5 ayında tarım kesimlerimiz 2 milyar 21 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. EİB’in kayda aldığı her 100 dolarlık ihracatın 33 doları tarım eserlerinden geldi. Biz sürdürülebilirlik çalışmalarımıza tartı vererek 2021 yılında tarım eserleri ihracatımızı 5,5 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz.” dedi.
Tarımda iklim stratejisi: Su ayak izi denetim edilmeli
Bu amaca gerçek giderken bilhassa tarım kesimi için su ayak izi, denetim edilmesi gereken en kıymetli bahislerin başında geldiğine dikkat çeken Celep, dünyada pak su kaynaklarının yüzde 77’sinin ziraî üretimde kullanıldığını ve ana sınırlarıyla tartı verilmesi gereken noktaları şöyle özetliyor;
“Modern sulama teknikleriyle suyu verimli kullanmak, Havza bazlı üretim modeliyle hakikat ekim planlaması, Uygun bir atık idaresiyle suyu kirletmemek, geri dönüşümü ve karbon sirkülasyonunu sağlamak, Denetimli pestisit ve gübre kullanımı, Tahribatın önlenmesi, su ve üretimin denetimli yapılması için arazi toplulaştırmanın yayılması, Rezervlerin korunması için su hasadının yapılması, Akademiyle iş birliği ve çiftçinin farkındalığının artırılması, Yenilenebilir güç kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılması, Yüksek teknolojili tahlillerin entegre edilmesidir.”
Düşük karbonlu kalkınmayı Sürdürülebilir UR-GE projeleri hızlandıracak
Birol Celep, global bir bilgi iktisadında her ülkenin kalkınması için teknolojileri özümseme ve kendi gereksinimlerine nazaran uyarlama kapasitesine muhtaçlığı olduğu görüşünde.
“Tedarik zincirinde ve müşterilerde daha çok datanın bulunması hasebiyle eserlerin performansı hakkında daha çok karşılaştırma ve gücün ister istemez vakitle tüketicilere geçmesi kelam konusu. Firmaların artık erişim, izlenebilirlik ve verimlilik seviyelerini açık hale getirmeleri bir ön şart. Zira tedarik zincirinden gelen bilginin şeffaf olması gerekiyor. Hasebiyle dijital tahlilleri kullanmak zorundayız. Sonuç olarak “veri” eserleri ve tedarik zincirini düzgünleştiriyor. Bu yüzden hem sanayi hem tarım kesimlerimizin çevreci ve düşük karbonlu kalkınmaya geçişini hızlandırmak için firmalarımıza Sürdürülebilir UR-GE projelerimizle takviye veriyoruz.”
Sürdürülebilirlikte ulusal inisiyatifler ortaya konulmalı
Sektörlerin yeni üretim teknolojileri ve dijitalleşmeye yönelik muhtaçlık duyacakları finansal kaynakların yaratılmasının kritik değerde olduğunun altını çizen Celep’e nazaran bu mevzuda talep edilebilecek milletlerarası sertifika ve evrakların dayanak kapsamına alınması, teknik danışmanlık gereksiniminin sağlanması gerekiyor.
“Devlet takviyeleri, Avrupa Yeşil Mutabakatı perspektifinden KOBİ’lerimizi de kapsayacak halde yeni bir açılımla ele alınabilir. Bu noktada su siyasetlerinin üst seviyede ölçülüp değerlendirileceği, raporlama, karbon ayak izi bilgisi ve etiketleme üzere alanlarda ulusal inisiyatiflerin ortaya konulacağı sistemler geliştirilmeli. Yatırımların pak teknolojiye ve bilhassa hassas tarım uygulamalarına yönlendirilmesine katkı verilmeli ve Ar-Ge kaynağı fazlalaştırılmalı.”
Asya Pasifik’ten sürdürülebilirlik atağı
Birol Celep, kısa bir müddet içinde Asya Pasifik’in hassas tarımda değerli bir gelişme göstereceğini; Hindistan, Sri Lanka ve Nijerya üzere ülkelerde hassas tarım teknolojisinin kullanımını teşvik etmek için çeşitli devlet programlarının yürütüldüğüne değinerek, “Aynı vakitte arazi yeşillendirme ve ağaçlandırma çalışmalarıyla orman karbon dönüşümü artırılmalı ve su kaynaklarıyla ilgili projeler fazlalaştırılmalı. Dünyanın en büyük ikinci iktisadı ve en önemli karbon salıcılarından olan Çin, orman ve ağaç kaynakları artışında dünya önderidir. 2000-2017 yılları ortasında yeni yaratılan yeşil alanların tek başına dörtte birine sahip.” diye konuştu.
Yeni tüketici “Likit insan-likit toplum”: Vegan ve organiğin yaygınlaşması bunun bir örneği
Celep, global problemler karşısında global tahlillerin; iş dünyası, hükümet, sivil toplum ve akademik çevrelerden gelen başkanlar kadar genç jenerasyonların da iştirakinin sağlandığı bir iş birliğiyle üretebileceği görüşünde.
“Bugün tüketiciler artık otomatik pilotta değil. Şirketlerin ve markaların tabiata, topluma yaptığı katkılar konusunda epey yüksek hassasiyete sahipler. Bilhassa genç jenerasyonların birden fazla; Y jenerasyonunun yüzde 57’si ve en büyük tüketici nesli olma yolunda ilerleyen Z neslinin yüzde 59’u geri dönüştürülmüş eserler satın alıyor. Ekolojik hassaslık ve etik sorgulamalarla oluşan likit insan-likit toplum segmentine hitap etmek artık kaçınılmaz. Vegan ve organik seçeneklerin yaygınlaşması da likitleşmenin bir örneğidir.”
Ege İhracatçı Birlikleri sürdürülebilirlikte öncü
EİB olarak 2020’yi “Sürdürülebilirlik Yılı” ilan ettiklerini anlatan Celep, “Öncelikle Sürdürülebilirlik Komitemiz tarafından “Sürdürülebilirlik Manifestosu” hazırlandı. Manifestomuzu bu alandaki bir strateji evrakı olarak kabul ediyor ve faaliyetlerimizi bu çerçevede kurguluyoruz. Birliğimiz kapsamında sıfır atık projesine başladık ve sıfır atık dokümanı aldık. Birleşmiş Milletler inisiyatifi Küresel Compact’a Türkiye’den üye olan birinci İhracatçı Birliği olduk. EİB Sürdürülebilirlik Günleri başlığı ile firmalarımızı bilgilendirdiğimiz bir eğitim programı organize ettik, önümüzdeki devir için daha kapsamlı eğitim programları kurguluyoruz.” dedi.
Kullandığımız pestisitleri biliyoruz
Birol Celep, AB’nin Yeşil Mutabakat ile pestisit kullanımının 2030’a kadar yüzde 50, gübre kullanımının yüzde 20, antimikrobiyal kullanımının ise yüzde 50 oranında azaltılmasını hedeflediğini hatırlatarak kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ülkemizde AB’ye ahenk çerçevesinde geçtiğimiz yıllarda zirai üretimde kullanılan toplam 213 etkin unsur yasaklanırken 11 etkin unsurun de kullanımı kısıtlandı. Kullandığımız Pestisitleri Biliyoruz Projemiz kapsamında eserlerimizin akredite olmuş laboratuvarlarda tahlillerini yapıyoruz. Avrupa Birliği, toplam ekilen alanların yüzde 25’inde organik tarıma geçilmesini hedefliyor. Türkiye’nin organik eser ihracatının yüzde 75’inin bölgemizden gerçekleştirildiği dikkate alınırsa; biz organik kesimi olarak Yeşil Mutabakat ve İklim Değişikliği mevzu başlıklarında iki projeye başvurarak girişimlerimizi başlattık.”
Sürdürülebilir Besin Üretimi, İklim Değişikliğine Ahenk, Sürdürülebilir Ziraî Uygulamalar
Celep, Yeşil Mutabakatı gündemlerinin ana unsuru olarak tuttuklarını ve sürdürülebilir ihracat bakış açısıyla üyelerin yetkinliklerinin artırılmasına katkı sağlamak için çalıştıklarını kelamlarına ekledi.
“Sürdürülebilir Besin Üretimi ve İklim Değişikliğine Ahenk Projemiz, akademinin iş birliğinde; bedel zincirinde sürdürülebilirlik ve su kullanımında tasarrufun ortaya konulduğu, eğitim, bilinçlendirme çalışmalarını içeriyor. Başka projemiz ise Sürdürülebilir Ziraî Uygulamalar alanında, akademinin yürütücülüğünde Birliğimizin de ortak olduğu, 10 farklı ülkeden, 29 kurumun iştirakiyle hayata geçirilecek.”
Çiftçi Zirvesi’nde Tarım ve Orman Bakanlığı AB ve Dış Münasebetler Genel Müdürü Aylin Çağlayan Özcan, Şef ve Toplumsal Teşebbüsçü Ebru Baybara Demir, Tekfen Tarım Genel Müdürü Emrah İnce, Aynes Besin CEO’su Murat Hocalar ve TARSİM Genel Müdürü Serpil Günal da sürdürülebilir tarım uygulamalarıyla ilgili görüşlerini ve projelerini paylaştı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
