Dünya çapında tahlil bekleyen en kıymetli sıhhat problemleri ortasında yer alan Alzheimer hastalığının ilerlemesini önlemek üzere geliştirilen ilaç büyük yankı uyandırdı. Prof. Dr. Tayfun Uzbay, Amerikan Besin ve İlaç Dairesi’nin (FDA) kullanımına onay verdiği “Aducanumab” isimli ilacın Alzheimer tedavisinde yeni bir sayfa açabileceğini söyledi. Prof. Dr. Tayfun Uzbay, “Hastaların ve hasta yakınlarının bu gelişmeyi ‘Alzheimer’e kesin tahlil bulundu’ biçiminde algılamaması lazım. Beklenti, hastalığın ilerlemesini yavaşlatıcı ve bilişsel maharetleri daha fazla hami bir tesir biçiminde olmalı.” dedi. Prof. Dr. Tayfun Uzbay, ilaçla ilgili dataların teyidi için Faz 4 devrinin beklenmesi gerektiğini tabir ediyor.
Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Dahili Tıp Bilimleri Kısmı Lideri, Rektör Danışmanı, NPFUAM Müdürü Prof. Dr. Tayfun Uzbay, Alzheimer’ın ilerlemesini önlemek üzere geliştirilen Aducanumab isimli ilaç hakkında değerlendirmelerde bulundu.
65 yaştan sonra Alzheimer riski artıyor
Alzheimer hastalığının tahlil bekleyen en kıymetli sıhhat meselelerinden biri olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Tayfun Uzbay, “Özellikle 65 yaş sonrasında yaş ilerledikçe hastalığa yakalanma riski katlanarak artıyor. 80 yaşın üzerindeki her 5 bireyden birinin Alzheimer hastası olduğunu söyleyebiliriz. Dünyada yaklaşık 45 milyon Alzheimer hastası bulunuyor ve her yıl 7 milyondan fazla kişi Alzheimer hastalığına yakalanıyor. 2040 yılında 81 milyon, 2050 yılında ise 135 milyon kişinin Alzheimer hastası olacağı öngörülüyor. İnsanın ortalama 100 yaşına kadar yaşaması halinde nüfusun yüzde 75’inin Alzheimer hastası olacağı kestirim ediliyor.” dedi.
Alzheimer bellekte sıra dışı oluşumlara yol açıyor
Alzheimer hastalığına yol açan kesin nedenin bilinmediğini söz eden Prof. Dr. Tayfun Uzbay, “Hastalıkta beyindeki bellekle bağlantılı birtakım bölgelerde nöron ve nöronal temas kayıpları ve asetilolin isimli nörokimyasalın aktivitesinde besbelli bir azalma kelam konusu. Ayrıyeten bellekle bağlı bölgelerde ‘amiloid plaklar’ ve ‘nörofibriler yumaklar’ dediğimiz sıra dışı oluşumlar ortaya çıkıyor. Bu plaklar ve yumaklar, pak bir suyu bulandıran kirlilik yahut bir irtibat sınırında bağlantısı zorlaştıran pas katmanı üzere de düşünülebilir. Bilim insanları bellekle alakalı problemlere ve hastalığın giderek ilerlemesine bu plak ve yumakların yol açtığını düşünüyorlar fakat bunların hastalığın nedeni mi yoksa sonucu mu olduğu şimdi tam olarak netleştirilemedi.” diye konuştu.
Mevcut ilaçlar lakin ilerlemeyi yavaşlatılabiliyor
Hastalığın maalesef hami ya da ilaçla kökten bir tedavisinin mümkün olmadığını söz eden Prof. Dr. Tayfun Uzbay, “Alzheimer’in şimdiki tedavisinde en çok kullanılan Takrin, Donepezil, Rivastigmin ve Galantamin üzere ilaçlar, asetilkolini parçalayan enzimi baskı altına alarak asetilkolinin beyinde ölçüsünü ve aktifliğini artırmayı emeller. Glutamatın bağlandığı alıcılardan biri olan NMDA’yı ketleyen Memantin isimli ilaç bunlardan sonra tedaviye girdi. Mevcut ilaçlar kullanılarak tedaviye erken başlamak şartı ile hastalığın ilerlemesinin bir ölçü yavaşlatılması mümkün olsa da bunun ötesinde ilaçla tedavide şimdi beklenen bir yarar sağlanamadı. Bu nedenle Alzheimer hastaları ölene kadar tecrübeli yahut uzman bir bakıcının bakımına muhtaç oluyor ve hastalık ilerledikçe özel bakım kliniklerine gereksinim duyuyorlar.” dedi.
Son 20 yılda Alzheimer için yeni ilaç sunulmadı
Alzheimer tedavisinin en çok yatırım yapılan nörobilim alanlarından biri olduğunu tabir eden Prof. Dr. Uzbay, “Dünyanın birçok kıymetli merkezinde tesirli bir tedavi sağlamaya yönelik ilaç araştırmaları sürdürülse de son 20 yılda tedaviye yeni bir Alzheimer ilacı sunulmadı. Kimi umut verici adaylar da klinik faz çalışmaları sırasında yan etkileri yahut beklenen etkiyi sağlayamamaları üzere nedenlerle onay alamadan rafa kalktı. Geçtiğimiz gün Amerikan Besin ve İlaç Dairesi (FDA), uzun bir ortadan sonra birinci kere bir Alzheimer ilacının kullanımına onay verdi. Aducanumab isimli bu yeni ilaç hem bilim etraflarında hem de hastalıktan mustarip kesimde sevinç ve umutla karşılandı.” diye konuştu.
Alzheimer tedavisinde yeni bir sayfa açılabilir
Prof. Dr. Tayfun Uzbay, Aducanumab’ın hala tedavide kullanılanlardan farklı strateji ile üretilmiş ve amiloid plakların oluşumunu engellemeye yönelik bir monoklonal antikor olduğunu söyleyerek kelamlarına şöyle devam etti:
“Mevcut ilaçların hastalığın ilerlemesini yavaşlattığı düşünülürken, Aducanumab’ın Alzheimer’da ortaya çıkan hücre dışı amiloid plaklarının temizlenmesi yoluyla hastalığın ilerlemesini önleyeceği ve hastaların bilhassa bilişsel fonksiyonlarında mevcut ilaçlara nazaran daha fazla düzelme sağlayacağı öngörülüyor. FDA’ya sunulan belgede buna dair umut verici birtakım datalar olsa da bu dataların teyidi lakin Faz IV periyodu dediğimiz yaygın kullanımda sağlanabilecek. Zati ilacın FDA’dan aldığı onayda oybirliği de yok. Tedavide kullanılması için erken olduğunu düşünen üyeler de olmuş. Ayrıyeten üzerinde araştırma yürütülen benzeri diğer monoklonal antikorlar da var. Bu yeni yaklaşımın Alzheimer tedavisinde yeni bir sayfa açacağını ve açılışı Adecanumab ile yaptığını söyleyebiliriz. İlaç bilhassa hasta yakınları ortasında büyük bir heyecan yaratmış olsa da şimdilik çok büyük bir beklenti içine girmemekte fayda var.”
Adecanumab kesin tahlil olarak algılanmamalı
İlaçla bağlı sağlam bilimsel data tabanları incelendiğinde yaklaşık 100 kadar çalışma yapıldığının anlaşıldığını belirten Prof. Dr. Tayfun Uzbay, “İlacı üreten firma dışında bağımsız araştırmacılar ve kliniklerden gelecek raporları da görmek gerekiyor. Bu biraz vakit alacak. İlacın Alzheimer hastalığını kökten tedavi etmesi ihtimali ise son derece düşük ihtimal, hatta mümkün görünmüyor. Zati üreticinin de bu türlü bir argümanı yok. Bu nedenle hastaların ve hasta yakınlarının bu gelişmeyi “Alzheimer’e kesin tahlil bulundu” halinde algılamaması lazım. Beklenti, hastalığın ilerlemesini yavaşlatıcı ve bilişsel maharetleri daha fazla esirgeyici bir tesir halinde olmalı. İlaç sav edildiği üzere burada dikkate paha bir tesir ortaya koyarsa, bu bile Alzheimer ile uğraşta epey büyük bir evre olacak. Ayrıyeten emsal strateji ile üretilen daha tesirli ilaçların da tedaviye girmesini kolaylaştıracaktır.” tabirlerini kullandı.
İlaç fiyatı mevcutlara kıyasla kıymetli olacaktır
İlacın ne kadarlık bir fiyat ile ve nasıl bir protokol ile kullanıma sunulacağının kıymetli olduğunu da belirten Prof. Dr. Tayfun Uzbay, “Monoklonal antikor teknolojisine dayalı yeni ilaçların mevcutlara nazaran daha kıymetli olacağı kesin. Fiyatın sigorta şirketleri yahut devlet tarafından karşılanabilir ölçüde olması değerli. Türkiye’de de Sıhhat Bakanlığı’nın bu yeni ilaca nasıl bakacağını ve değerlendireceğini vakit içinde göreceğiz. Sonuç olarak, Aducanumab’ın Alzheimer tedavisinde yeni ve umut verici bir sayfa açtığını, lakin hastalığın kökten tedavisine yönelik sevinç çığlıkları atmak için şimdi erken olduğunu söyleyebiliriz. Bununla birlikte ilacın hastalığın yavaşlatılmasında ve hastaların bilişsel fonksiyonlarının düzeltilmesinde mevcutlara nazaran daha tesirli olması kuvvetle olası.” diye konuştu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
