Doğumdan sonraki birinci 28 günlük mühletin yenidoğan devri olarak isimlendirildiğini belirten uzmanlar, bu periyotta yenidoğanların immün sistemlerinin gelişmemesi nedeniyle enfeksiyonlara açık olduğuna dikkat çekiyor. Yenidoğanların yalnızca hastanede değil, meskende bakım sürecinde de etraftaki bireylerden virüs kaparak hasta olabileceği ihtarında bulunan uzmanlar, “Bunu önlemek hedefi ile anne ve bebeğin olabildiğince az insan ile temas etmesi gerekir. Bebek ile anne yatağının birebir odada olması ve o odaya öteki kimsenin girmemesi, bebeğin sırf anne ile temasının olması, konuta konuk kabul edilmemesi, annenin maske ve hijyen kurallarına uyması, odanın 2-3 saatte bir havalandırılması gerekir” tavsiyesinde bulundu.
Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Ebelik Kısmı Lideri Prof. Dr. Güler Cimete, yenidoğan periyodunun kıymetine işaret ederek Covid -19 riskine karşı alınması tedbirlere ait değerlendirmelerde bulundu.
Yüksek risk kümesindeki yenidoğanlara dikkat!
Yenidoğan devrinin doğumdan sonraki birinci 28 günlük süreyi içerdiğini belirten Prof. Dr. Güler Cimete, “Yenidoğan bebeklerin fizikî yapıları oluşmuş olsa da işlevsel istikametten sınırlılıkları bulunmaktadır. Bu nedenle anne rahminden sonraki dış yaşama ahenk sürecinde sıhhatleri ve ömürleri tarafından riskli bir dönemdedirler. Bilhassa 37 gebelik haftasından evvel doğan pretermler, düşük doğum yüklü bebekler, diyabetik anne bebekleri ile konjenital anomalileri ve değişik enfeksiyonları olan bebekler yüksek riskli kümesi oluşturur. Bu da çok dikkatli ve titiz bakım sunulmasını gerektirir.” dedi.
Enfeksiyonlara yatkınlıkları yüksek
Bu periyotta dış etraf kaynaklı risk faktörlerine dikkat çeken Prof. Dr. Güler Cimete, “Dış etraf kaynaklı risk faktörlerinin başında enfeksiyon casusları gelir. Yenidoğanların immün sistemleri düzgün gelişmediği için enfeksiyonlara yatkınlıkları yüksektir. Bebekler enfeksiyonlara anne rahminde, doğum sürecinde ve doğum sonrası devirde maruz kalabilirler. Yenidoğan bebeklerin mümkün olduğunca az insan ile temas ettirilmesi, göz, göbek, ağız burun bakımlarının titizlikle yapılması, bebeğe dokunmadan evvel ellerin yıkanması, annenin her gün duş alıp pak çamaşırlar giymesi, ortamın sık aralıklarla havalandırılması bebeğin enfeksiyonlardan korunması açısından faydalı olur.” diye konuştu.
Doğumdan sonra bebeklerin yıkanması ya da silinmesi tavsiye ediliyor
Günümüze kadar yapılan araştırmalarda, gebelik devrinde Covid-19 enfeksiyonu geçiren annelerden fetüse plesenta yoluyla bulaşma olduğu görülmediğini vurgulayan Prof. Dr. Güler Cimete, “Ancak konu hakkında tam bir sonuca varmak için kâfi data yoktur. Yeniden, olağan vajinal yolla olan doğumlarda da doğum kanalından geçiş esnasında temas edilen sekresyonlar ile bebeğe bulaş olduğunu gösteren datalar olmamasına rağmen, anne idrar ve gaitası ile bulaş olabileceği için, doğumdan sonra bebeklerin silinmesi ya da yıkanması önerilmektedir. Covid olumlu hamilelerin dışkısı ile bebeğe bulaş olabileceği için sezaryen doğum tercihleri fazla olmaktadır.” diye konuştu.
Covid-19 kuşkusunda doğum, negatif basınçlı enfeksiyon odasında yapılmalı
“Yenidoğanların Covid-19 ile enfekte olması, doğum sonrası periyotta kâfi önlemlerin alınmaması durumunda kelam konusu olmaktadır.” diyen Prof. Dr. Güler Cimete, “Bebeklerin doğumu takiben enfekte olmasını engellemek hedefiyle enfekte ya da kuşkulu hamilelerin negatif basınçlı izolasyon odalarında doğumunun yaptırılması, göbek kordonunun çabucak klemplenmesi ve kesilmesi, bebeğin süratlice kuvöz içine yerleştirilmesi, sıhhat çalışanlarının N95 maske takmak dahil tüm kollayıcı tedbirleri alması, doğum sürecinde hamilenin maske takması üzere yaklaşımların uygulanması gerekir.” dedi.
Emzirme sırasında bebeğe bulaşabilir
Anne sütünde Covid-19 virüsü saptanmadığını kaydeden Prof. Dr. Güler Cimete, “Ancak emzirme sırasında enfekte anneden bebeğe teneffüs yolu ve deri teması yoluyla etken bulaşabilir.” ikazında bulundu.
Dünya Sıhhat Örgütü’nün enfeksiyon geçişini engelleyici kaideler sağlanarak emzirmenin gerçekleştirilmesini önerdiğini belirten Prof. Dr. Güler Cimete, “Türk Neonatoloji Derneği her anne ve bebeğin ferdî bazda kıymetlendirilerek emzirme konusuna karar verilmesini, bu kararın yüklü olarak ailelere bırakılmasını önermektedir. Covid-19 olumlu anneler cerrahi maske takarak, ellerini titizlikle yıkayarak ve göğüslerini temizleyerek bebeklerini emzirebilirler. Tekrar bulaşı engellemek için bebeğin anneden süreksiz bir mühlet başka tutulacağı durumlarda, annenin maske, el hijyeni, biberon ve pompa paklığına dikkat ederek sağacağı sütü, kollayıcı tedbirleri almış sağlıklı bir birey tarafından bebeğe biberon ya da kaşıkla verilebilir.” tavsiyesinde bulundu.
Evde bakım sürecine dikkat!
Yenidoğanların yalnızca hastanede değil, konutta bakım sürecinde de etraftaki bireylerden virüs kaparak hasta olabileceği ihtarında bulunan Prof. Dr. Güler Cimete, şunları söyledi:
“Bunu önlemek maksadı ile anne ve bebeğin olabildiğince az insan ile temas etmesi gerekir. Doğum sonu periyotta anne yardıma ihtiyaç duyabilir. Yardım edecek bireyin mümkünse çok az insan ile teması bulunan bireylerden seçilmesi, bu kişinin hastalık belirtileri göstermemesi ve PCR testi yaptırması faydalı olur.
Anne maske kullanmalı, oda havalandırılmalı
Bebek ile anne yatağının tıpkı odada olması ve o odaya öbür kimsenin girmemesi, bebeğin sırf anne ile temasının olması, meskene konuk kabul edilmemesi, annenin maske ve hijyen kurallarına uyması, odanın 2-3 saatte bir havalandırılması gerekir. Anne-bebek bağlanmasının gelişimi için bebek ile göz-göze bağlantı, çıplak cilt teması ve şarkı-ninni söyleme üzere yaklaşımlar gereklidir. Bunların bebeği emzirirken gerçekleştirilmesi ve olabildiğince bebekle az temasta bulunularak enfekte olma riskinin azaltılması faydalı olur.
Ev dışı teması olan babanın, bebekle teması sınırlandırılmalı
Yenidoğan devri enfeksiyonlara en yatkın olunan periyot olduğundan, bilhassa konut dışı etraf ile teması bulunan babaların bile bebekleri ile temasının sonlandırılması gerekir. Covid-19 saptanan hamilelerin bebeklerinden 24 saat içerisinde nazofarinks RT-PCR virüs testinin yapılarak enfekte olma durumunun tespit edilmesi gerekir.”
Anneden bebeğe antikor geçişi sınırlı
Gebeliğinde Covid-19 olumlu olan anneler ile Covid-19 aşısı uygulanmış annelerin bebeklerine plasenta aracılığı ile antikor geçişi olduğunu gösteren çalışmaların olduğunu belirten Prof. Dr. Güler Cimete, “Ancak plasenta aracılığı ile bebeğe antikor geçişinin sonlu olduğu, hastalığı daha şiddetli yaşayan anneler ile etkeni gebeliğin erken periyotlarında almış olan annelerde bu geçişin biraz daha fazla olduğu gösteren çalışmalar olduğu üzere fark olmadığını gösteren çalışmalar da vardır. Gebelikte aşılanmış anneler ile hastalık etkenini almış annelerin bebeğe geçen antikorlarının ölçü ve tesirlerine yönelik bilgiler de sonludur.” dedi.
Yenidoğanlarda Covid-19 sık görülmüyor
Yenidoğanlarda Covid-19’un sık görülmediğini kaydeden Prof. Dr. Güler Cimete, “Bebekler enfekte olduğunda da hastalık çoğunlukla hafif ya da orta şiddette seyretmekte, teneffüs aygıtı takviyesine ihtiyaç duyacak kadar ağır hadiselere nadiren rastlanmaktadır. Ağır olaylar çoklukla diğer sıhhat problemleri olan ya da preterm bebeklerdir. Kuşkulu Covid-19, doğumdan 14 gün evvel ya da doğumdan 28 gün sonraki devirde Covid-19 enfeksiyon hikayesi olan anneden doğan bebekler ile ailede, bebeğe bakım verenlerde, ziyaretçilerde, bebeğin bakımını gerçekleştiren sıhhat çalışanında Covid-19 enfeksiyonu saptanan yenidoğanlar hastalık belirtisi göstermeseler de kuşkulu hadiseler, teneffüs yolu yahut kan örneğinde etken varlığı saptanan yenidoğanlar kesin olaylar olarak kabul edilirler.” dedi.
Bu belirtilere dikkat!
Yenidoğanlarda hastalık belirtilerine de değinen Prof. Dr. Güler Cimete, “Vücut ısısında değişkenlik, ateş, kalp atım ve teneffüs sayısında artış, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, hırıltılı teneffüs, burun kanadı teneffüsü, apne, öksürük, siyanoz, kusma, ishal, distansiyon, karın ağrısı üzere belirtiler görülebilir. Bu cins belirtileri olan bebeklerin Covid-19 olup olmama durumlarının yenidoğan doktoru tarafından kıymetlendirilmesi gerekir.” dedi.
Covid19 olumlu yenidoğanlar ve bebekler etrafa virüs bulaştırabilir
Covid19 olumlu yenidoğanlar ve bebeklerin de etrafa virüs bulaştırabileceğini kaydeden Prof. Dr. Güler Cimete, tavsiyelerini şöyle sıraladı:
“Covid-19’lu bebeklerin ağız, burun sekresyonları ve dışkılarında virüs vardır. Bu da öksürme, hapşırma, salya akışı ve dışkıları ile etrafa virüsü yayabilecekleri manasına gelir. Bebek kaynaklı yetişkin birey enfeksiyonlarına yönelik kâfi çalışma olmamasına rağmen, enfekte bebeklere bakım veren aile üyeleri ve sıhhat işçisinin hami tedbirler alarak bakımı gerçekleştirmeleri gerekir.”
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
