Faizsiz Finansal Eserler Nedir? SPK Lideri Gönül, Şuranın 12. Kalkınma Planı toplantıları kapsamında iştirak finansın, kesimdeki hissesinin artırılmasına yönelik yeni faizsiz finansal eserler üzerinde ağır olarak çalıştığını açıkladı.
4. Milletlerarası İslami Finans ve Muhasebe Konferansı
Sermaye Piyasası Heyeti (SPK) Lideri İbrahim Ömer Gönül, Hasan Kalyoncu Üniversitesi’nde düzenlenen 4. Milletlerarası İslami Finans ve Muhasebe Konferansı’nda konuştu. Katılım finansın, faiz hassasiyetine sahip tasarruf sahiplerine yönelik bir yatırım alanı olarak nitelendirilebileceğini söyleyen Gönül, tıpkı vakitte iştirak finansın, bu tasarruf sahiplerinin yastık altı birikimlerinin finansal sisteme kazandırılmasına büyük katkı sağlamanın yanı sıra büyük bir potansiyel de içerdiğini söyledi. Gönül, bunun yanı sıra iştirak finans sisteminin; ahlaki pahaları merkezinde barındırması, toplumsal adaleti öncelemesi, kıymet üretimini desteklemesi ve olumlu toplumsal tesir oluşturması istikametiyle de içtimai hayatta değerli bir yer tuttuğunu vurguladı.
Dolayısıyla sunduğu fırsatlar nedeniyle iştirak finans ve faizsiz finans hususlarının günümüzde dünya genelinde sermaye piyasalarının kıymetli gündem hususlarından biri haline geldiğine dikkati çeken Gönül, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Faiz hassasiyeti olan tasarruf sahibi ve müteşebbislere sunulan faizsiz finansman araçlarının başında Mudaraba, Müşareke, Murabaha ve İcare varken, iştirak finans sistemine uygun sermaye piyasası araçları ortasında başta şirket hisseleri olmak üzere kâra iştirakli tahvil, iştirak asıllı yatırım& emeklilik fonu, teşebbüs sermayesi yatırım fonu katılma hisseleri ve projeye dayalı menkul değerler ile kira sertifikaları zikredilebilir. Günümüzde ise ağır talep gören eser Sukuk’tur.
Ülkemizde Devlet Sanayi ve Emekçi Yatırım Bankası (DESİYAB) İştirak Sertifikaları (DOS) ile başlayan faizsiz finansal eser geliştirme süreci Gelir İştiraki Senetleri (GOS), Kar ve Ziyan İştiraki Dokümanları (KOB) ve Gelire Endeksli Senetler (GES) ile devam etmiştir. Kira Sertifikaları (KS) ile günümüzdeki evreye gelinmiştir. Bu bağlamda, ülkemizde de iştirak finans alanının sermaye piyasamız bakımından taşıdığı potansiyeli ortaya çıkarmak için memleketler arası uygulamalara paralel çeşitli düzenlemeler yapılmıştır.”
İbrahim Ömer Gönül, bu düzenlemelerin birincisinin 2010 yılında yayımlanan “Kira Sertifikalarına ve Varlık Kiralama Şirketlerine Ait Temeller Hakkında Tebliğ” olduğunu hatırlattı. Bu Bildiri ile faizsiz bir finansman aracı olan sahipliğe dayalı kira sertifikası ihracına imkân tanındığını tabir eden Gönül, böylece kira sertifikalarının sermaye piyasasında yeni bir eser olarak yerini aldığını kaydetti.
Gönül, 2012 yılında Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan düzenleme ile “katılım sermaye piyasası ürünlerinin” birinci kez kanun seviyesinde kabul edildiğini lisana getirdi.
Kira sertifikalarına ait düzenlemelerin milletlerarası uygulamalar ve daldan gelen talepler dikkate alınarak çeşitli tarihlerde güncellenerek bugünkü haline getirildiğini aktaran Gönül, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu güncellemeler ile sahipliğe dayalı kira sertifikasının yanı sıra; idare kontratına, alım-satıma, iştirake, eser mukavelesine yahut bunların birkaçından oluşan karma mukavelelere dayalı kira sertifikası tipleri mevzuatımıza ve piyasamıza kazandırılmıştır. İştirak finans sistemi; iştirak finansman kuruluşları, iştirak sermaye piyasaları ve iştirak sigortacılığı olmak üzere üç temel üzerinde gelişmeye açıktır. Bu kapsamda, Heyetimiz sermaye piyasalarıyla ilgili başka hususlarda olduğu üzere iştirak sermaye piyasaları konusunda da milletlerarası gelişmeleri yakından takip etmektedir.”
“Yeni faizsiz finansal eserler üzerinde çalışıyoruz”
SPK Lideri Gönül, Heyetin 12. Kalkınma Planı toplantıları kapsamında iştirak finansın, daldaki hissesinin artırılmasına yönelik yeni faizsiz finansal eserler üzerinde ağır olarak çalıştığını söyledi.
Türkiye’de kira sertifikası ihraçlarının anonim şirket statüsündeki sermaye piyasası kurumlarından olan Varlık Kiralama Şirketleri (VKŞ) aracılığıyla gerçekleştirildiğini belirten Gönül, bugün prestijiyle, ülkede faaliyette bulunan Varlık Kiralama Şirketlerinin sayısının 24’e ulaştı bilgisini verdi.
Gönül, Türkiye’de yurt içi piyasaya yönelik gerçekleştirilen kira sertifikası ihraçlarında; idare kontratına ve sahipliğe dayalı kira sertifikası yapılarının öne çıktığını tabir etti.
Kira sertifikası ihraçlarının sektörel dağılımındaki çeşitliliğin, kira sertifikası kontratlarındaki çeşitliliği de olumlu tarafta etkilediğine dikkati çeken Gönül, konuşmasına şöyle devam etti:
“Kira sertifikası piyasasının son yıllarda yakalamış olduğu büyüme eğilimine paralel olarak, öbür kira sertifikası yapılarının da toplam ihraç fiyatının içerisindeki hissesinin artması beklenmektedir. Daha evvel sermaye piyasasında faaliyet gösteren aracı kuruluşların teşebbüsleri ile oluşturulan iştirak endeksleri, 2021 yılı prestijiyle Borsa İstanbul bünyesine alınarak; BIST İştirak 30 Endeksi, BIST İştirak 50 Endeksi, BIST İştirak 100 Endeksi, BIST İştirak Tüm Endeksi ve BIST Sürdürülebilirlik İştirak Endeksi olmak üzere beş farklı tıpta hesaplanmaya başlamıştır.”
